جراحی میکروسکوپی یک روش کمتهاجمی برای دیسک کمرهای متوسط و شدید است. این جراحی زمانی انجام میشود که درمانهای غیرجراحی مانند دارودرمانی، فیزیوتراپی و تغییر سبک زندگی نتیجهبخش نباشند یا بیرونزدگی دیسک باعث تنگی کانال نخاعی و بروز علائم اورژانسی مانند بیاختیاری ادرار یا مدفوع شده باشد. جراحی میکروسکوپی در مقایسه با جراحیهای باز، نیاز به برش کوچکتری (یک سانتیمتر) دارد و در نتیجه عوارض بسیار پایینتری دارد. در مقایسه با سایر روشهای جراحی مانند جراحی لیزری و آندوسکوپی نیز، با موفقیت بالاتری در درمان دیسک کمر همراه است. این جراحی ممکن است با عوارضی مانند عفونت، آسیب عصبی یا عود دیسک همراه باشد که با انتخاب یک جراح ماهر و همچنین رعایت نکات مراقبتی مناسب به حداقل میرسد.
جراحی میکروسکوپی دیسک کمر یا میکرودیسککتومی چیست؟
جراحی میکروسکوپی دیسک کمر یا میکرودیسککتومی (Microdiscectomy) یک روش جراحی کمتهاجمی است که برای درمان بیرونزدگیهای متوسط تا شدید دیسک استفاده میشود. جراحی میکروسکوپی تهاجم کمتری نسبت به جراحیهای باز و سنتی دیسک دارد و به همین دلیل بهبودی سریعتری را نیز به همراه دارد. پس از جراحی، با خارج شدن بخش بیرونزده دیسک و کاهش فشار بر اعصاب نخاعی، درد و علائم ناشی از دیسک کمر نیز کاهش پیدا میکند و بیمار میتواند بهتدریج به زندگی عادی خود بازگردد.
در این روش جراحی، از یک برش کوچک یک سانتیمتری برای وارد کردن ابزار جراحی و خارجکردن بخش بیرونزده دیسک استفاده میشود. جراح از یک میکروسکوپ برای دیدن بهتر بافتهای دیسک و مهرهها استفاده میکند. این موضوع باعث شده است تا نیاز به برش بزرگی برای خارجکردن بیرونزدگی دیسک نباشد.
آیا جراحی میکروسکوپی در درمان دیسک کمر بهترین روش است؟
جراحی میکروسکوپی دیسک کمر (میکرودیسککتومی) معمولاً زمانی انجام میشود که سایر روشهای غیرتهاجمی مانند دارودرمانی، فیزیوتراپی و تغییرات سبک زندگی مؤثر نبودهاند یا وضعیت بیمار به شدت وخیم بوده و دچار علائم اورژانسی مانند بیاختیاری ادرار و مدفوع شده باشد.
در اینجا به شرایط خاصی که ممکن است جراحی میکروسکوپی دیسک کمر توصیه شود، اشاره میکنیم.
- درد شدید و مزمن که با درمانهای غیرجراحی کنترل نمیشود: اگر بیمار درد شدیدی دارد که با داروهای مسکن، فیزیوتراپی یا سایر درمانهای غیرجراحی تسکین نمییابد و زندگی روزمره او را مختل کرده است، جراحی میکروسکوپی میتواند روش مناسبی برای درمان باشد.
- بیحسی یا ضعف عضلانی: زمانی که فتق دیسک باعث آسیب به اعصاب نخاعی شود، ممکن است علائمی مانند بیحسی، ضعف یا عدم کنترل در پاها یا دیگر اندامها ایجاد شود. این علائم به ویژه اگر پیشرفت کنند یا عملکرد روزمره بیمار را تحت تأثیر قرار دهند، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند.
- سندرم دم اسبی (Cauda Equina Syndrome): این یک وضعیت اورژانسی است که در آن فشار زیادی بر اعصاب نخاعی وارد میشود و میتواند به مشکلات جدی مانند از دست دادن کنترل مثانه یا روده (بیاختیاری ادرار و مدفوع)، ضعف شدید در پاها یا بیحسی در ناحیه شرمگاهی منجر شود. در چنین شرایطی، انجام این جراحی فوراً توصیه میشود.
- اختلالات عصبی پیوسته یا پیشرفتکننده: اگر علائم عصبی بهطور مداوم بدتر شوند و نشانههایی از آسیب دائمی به اعصاب وجود داشته باشد، میکرودیسککتومی میتواند برای جلوگیری از آسیب دائمی به اعصاب انجام شود. این شامل مواردی است که بیمار به تدریج کنترل عضلات خود را از دست میدهد.
- پارگی دیسک و جداشدگی یک یا چند دیسک و تنگی کانال نخاعی شدید: در برخی موارد که فتق دیسک بسیار بزرگ است یا چندین دیسک به طور همزمان آسیب دیدهاند، جراحی میتواند برای کاهش فشار از روی اعصاب و بهبود وضعیت بیمار ضروری باشد.
شرایطی که میکروسکوپی دیسک کمر برای درمان مناسب نیست.
- آسیبهای شدیدتر مهرهها مانند آرتروز که نیاز به جراحیهای جدیتری مانند فیوژن مهرهها (پیوند مهرهها) دارند.
- مشکلات متعدد یا همزمان در چندین دیسک که نیاز به درمانهای جامعتری دارند.
چه دیسکهایی با این جراحی درمان میشوند؟
جراحی میکروسکوپی یا میکرودیسککتومی به طور عمده برای درمان فتق دیسکهای شدیدی که باعث تنگی کانال نخاع یا فشار زیاد به اعصاب شدهاند، استفاده میشود. به طور کلی، جراحی میکروسکوپی برای دیسکهایی که در شرایط زیر قرار دارند، مناسب است.
- بیرونزدگی شدید دیسکها و تنگی کانال نخاعی: در دیسکهای بیرونزده، قسمت نرم دیسک شروع به برجسته شدن از دیواره بیرونی دیسک میکند، اما هنوز به طور کامل پاره نمیشود. این نوع فتق دیسک میتواند به اعصاب فشار وارد کرده و درد و علائم عصبی را ایجاد کند. اگر دیسک بیرون زده باعث بروز علائم مزمن و تنگی کانال نخاعی شود که با درمانهای غیرجراحی درمان نمیشود، جراحی میکروسکوپی ممکن است گزینهای مناسب باشد.
- دیسک با پارگیهای بزرگ: در برخی موارد، دیسکها ممکن است به طور کامل پاره شوند و هسته دیسک به بیرون ریزش پیدا کند. این نوع فتق شدید میتواند فشار زیادی به نخاع یا ریشههای عصبی وارد کرده و علائم عصبی شدیدی را ایجاد کند. اگر علائم شدید و پیشرفته باشد، جراحی میکروسکوپی برای برداشتن بخش آسیبدیده دیسک و کاهش فشار بر اعصاب میتواند مناسب باشد.
- دیسکهای تحلیلرفته: در برخی موارد، دیسکها به دلیل افزایش سن یا عوامل دیگر به تدریج دچار فرسایش و کاهش حجم میشوند. این فرایند معمولاً باعث افزایش فشار بر روی اعصاب میشود. اگر فتق یا مشکلات مرتبط با دیسک فرسوده باعث درد و علائم عصبی شدید شود که به درمانهای غیرجراحی پاسخ ندهد، جراحی میکروسکوپی دیسک کمر میتواند به کاهش فشار از روی اعصاب و بهبود علائم کمک کند.
- دیسکهای بیرونزده در نواحی خاص کمر (مثل دیسک L4 و L5 یا L5 و S1): بیشتر فتقهای دیسک در نواحی خاص کمر مانند بین مهرههای L4 و L5 و L5 و S1 اتفاق میافتند. این دو ناحیه از ستون فقرات بیشترین فشار را تحمل میکنند و به همین دلیل بیشترین احتمال ابتلا به فتق دیسک در این مناطق وجود دارد. جراحی میکروسکوپی برای درمان فتق دیسک در این نواحی معمولاً مؤثر است.
مقایسه جراحی میکروسکوپی با سایر روشهای جراحی دیسک کمر
روشهای مختلفی برای جراحی دیسک کمر وجود دارند که هر کدام مزایا و محدودیتهای خاص خود را دارند. از این روشهای مختلف میتوان به جراحی باز دیسک کمر، جراحی میکروسکوپی، جراحی اندوسکوپی و جراحی لیزری دیسک کمر اشاره کرد. گلد استاندارد و روش طلایی جراحی دیسک کمر در میان تمام این روشها، جراحی میکروسکوپی یا میکرودیسککتومی است که با تهاجم و عوارض پایین، بیشتر موفقیت را درمان و کاهش علائم ناشی از بیرونزدگی دیسک کمر دارد.
در اینجا به مقایسه این روشها از جنبههای مختلف پرداخته میشود.
مناسب برای |
---|
جراحی باز: دیسک کمر شدید میکروسکوپی: دیسک کمر متوسط و شدید اندوسکوپی: دیسک کمر خفیف و متوسط لیزری: دیسک کمر خفیف |
روش انجام |
جراحی باز: برش بزرگ و دسترسی مستقیم میکروسکوپی: برش یک سانتیمتری، استفاده از میکروسکوپ و دسترسی دقیق اندوسکوپی: برش کوچک استفاده از دوربین اندوسکوپی برای دسترسی به دیسک لیزری: بدون برش و لیزر برای کاهش حجم دیسک |
مزایا |
جراحی باز: بدون مزایا، روش سنتی و منسوخ شده میکروسکوپی: دقت بالا، تهاجم پایین، دوره نقاهت کوتاه اندوسکوپی: تهاجم پایین، دقت بالا لیزری: تهاجم پایین، دوره نقاهت سریع |
معایب |
جراحی باز: تهاجم زیاد، عوارض بالا، دوره نقاهت طولانی میکروسکوپی: در موارد نادر احتمال عود دیسک کمر اندوسکوپی: فقط برای دیسک کمر خفیف مناسب است لیزری: فقط برای دیسک کمر خفیف مناسب است |
زمان انجام |
جراحی باز: ۲ تا ۴ ساعت میکروسکوپی: ۱ تا ۲ ساعت اندوسکوپی: ۱ تا ۲ ساعت لیزری: ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت |
دوره نقاهت |
جراحی باز: طولانی میکروسکوپی: کوتاه اندوسکوپی: کوتاه لیزری: کوتاه |
نتایج درمان دیسک کمر با جراحی میکروسکوپی
جراحی میکروسکوپی یکی از موثرترین و کمتهاجمیترین روشها برای درمان فتق دیسک بین مهرهای است که به دلیل مزایای متعدد خود به ویژه در بهبود سریعتر علائم و کاهش خطر عوارض، به عنوان درمان اصلی انتخابی برای بسیاری از بیماران در نظر گرفته میشود.
در اینجا به بررسی میزان موفقیت این جراحی و نتایج آن در درمان دیسک کمر پرداخته میشود.
- میزان موفقیت جراحی: مطالعات نشان میدهند که حدود ۹۸ درصد از بیماران پس از انجام میکروسکوپی دیسک کمر از کاهش چشمگیر درد و بهبود علائم عصبی (مانند بیحسی و ضعف عضلانی) برخوردار میشوند.
- میزان کاهش درد سیاتیک: حدود ۷۵ تا ۸۰ درصد از بیماران مبتلا به درد سیاتیک، پس از جراحی میکروسکوپی تسکین قابل توجهی را تجربه میکنند (منبع).
- میزان بازیابی عملکرد و بازگشت به زندگی: بیش از ۷۰ درصد از بیماران قادر به بازگشت به فعالیتهای روزمره خود (مانند کار، ورزش و فعالیتهای بدنی) پس از چند هفته تا چند ماه پس از جراحی هستند (منبع).
- دوره نقاهت و بهبودی پس از جراحی: دوره نقاهت برای جراحی میکروسکوپی معمولاً کوتاهتر از جراحیهای باز است. بیشتر بیماران پس از ۱ تا ۲ هفته میتوانند فعالیتهای سبک مانند پیادهروی را شروع کنند و بسیاری از آنها قادر به بازگشت به کارهای غیر سنگین در ۴ تا ۶ هفته هستند. بهبودی کامل ممکن است تا ۳ تا ۶ ماه طول بکشد، به ویژه در مواردی که علائم عصبی شدید بوده باشد.
- احتمال عفونت: میزان عفونت در جراحی میکروسکوپی کمتر از ۱ درصد گزارش شده است (منبع).
- احتمال خونریزی: به دلیل استفاده از ابزارهای جراحی دقیق و میکروسکوپی، خونریزی در این روش بسیار محدود است (منبع).
- احتمال بازگشت علائم: حدود ۵ تا ۸ درصد از بیماران ممکن است در یک بازه ۵ تا ۱۰ سال پس از جراحی، دچار عود علائم دیسک کمر شوند که این نیاز به جراحیهای تکمیلی یا ایجاد تغییرات در روش درمانی دارد.
- احتمال آسیب عصبی: احتمال آسیب به اعصاب در این روش بسیار پایین است، اما در برخی موارد نادر، ممکن است آسیب عصبی جزئی رخ دهد. احتمال بروز آسیب عصبی هنگام انجام جراحی، بیشتر به تجربه و مهارت جراح بستگی دارد. در صورت مراجعه به یک جراح ماهر، احتمال آسیب عصبی یا پارگی دورا بسیار پایین است (منبع).
نتایج جراحی در گروههای مختلف بیماران
نتایج جراحی در بیماران با شرایط مختلف، ممکن است متفاوت باشد. در زیر میزان اثرگذاری جراحی در برخی از گروههای مختلف بیماران آورده شده است.
- بیماران با فتق دیسک ساده: بیشترین میزان موفقیت در بیمارانی که فتق دیسک ساده دارند (یعنی دیسکهای بیرون زده یا فتق شده بدون آسیب به نخاع یا اعصاب بزرگ) مشاهده میشود. این بیماران معمولاً به سرعت بهبود مییابند و از کاهش درد و بازگشت به فعالیتهای روزمره برخوردار میشوند.
- بیماران مسنتر: جراحی میکروسکوپی در بیماران مسنتر (بالای ۶۰ سال) نیز معمولاً موفقیتآمیز است. در این بیماران، اگرچه احتمال بهبودی کامل و سریع کاهش مییابد، اما با توجه به کمتهاجمی بودن جراحی، میزان موفقیت بهطورکلی بالاست.
- بیماران با مشکلات مزمن دیسک (دیسکهای تحلیلرفته): بیمارانی که علاوه بر فتق دیسک، دچار مشکلات فرسایشی دیسک یا تغییرات دژنراتیو هستند، نیز از جراحی میکروسکوپی به میزان خوبی بهرهمند میشوند، اما ممکن است نیاز به درمانهای طولانیمدت یا تغییرات سبک زندگی بعد از جراحی باشد.
مطالعات و گزارشهای موردی (Case Studies) درباره نتایج جراحی میکروسکوپی
در زیر به برخی از مطالعات انجام شده بر میزان موفقیت جراحی میکروسکوپی اشاره شده است.
- مطالعه ۱: بهبود درد سیاتیک در بیماران با فتق دیسک L4-L5
یک مطالعه منتشر شده در Journal of Neurosurgery روی ۱۰۰ بیمار که جراحی میکروسکوپی دیسک کمر (میکرودیسککتومی) انجام داده بودند، نشان داد که ۹۰ درصد از بیماران پس از عمل، کاهش چشمگیری در درد سیاتیک و علائم عصبی داشتند. در این بیماران، حدود ۷۰ درصد قادر به بازگشت به کار و فعالیتهای روزمره خود در مدت زمان کمتر از ۳ ماه بودند.
- مطالعه ۲: مقایسه میکروسکوپی با جراحی باز
در یک مقایسه بزرگ بین میکرودیسککتومی و جراحی باز دیسک کمر در بیماران مبتلا به فتق دیسک L5 و S1، نتایج نشان داد که بیماران تحت عمل میکروسکوپی نسبت به گروه جراحی باز، دوره نقاهت کوتاهتری داشتند و عوارض کمتری تجربه کردند. در این مطالعه، موفقیت کلی در گروه میکروسکوپی ۸۵ درصد و در گروه جراحی باز ۷۵ درصد گزارش شد.
- مطالعه ۳: تأثیر جراحی میکروسکوپی در بیماران مسن
یک تحقیق دیگر نشان داد که بیماران مسن (بالای ۷۰ سال) که میکروسکوپی دیسک کمر انجام دادهاند، ۸۰ درصد آنها از کاهش درد و بهبود وضعیت عصبی خود گزارش دادند. اگرچه این بیماران به زمان بیشتری برای بهبودی نیاز دارند، اما این جراحی برای آنها نیز مؤثر و ایمن است.
زندگی بعد از جراحی میکروسکوپی
پس از جراحی میکروسکوپی دیسک کمر، روند بهبود و بازگشت به زندگی عادی به عوامل مختلفی مانند نوع آسیب، وضعیت عمومی بیمار و پیگیریهای درمانی بستگی دارد. اما به طور کلی، این جراحی به دلیل کمتهاجمی بودن، به بیمار این امکان را میدهد که به سرعت به زندگی روزمره خود بازگردد.
در اینجا به بررسی وضعیت بیمار در چند ماه پس از جراحی و چند سال پس از جراحی پرداخته میشود و میزان بهبود و زمان بازگشت به زندگی عادی توضیح داده میشود.
- وضعیت بیمار چند ماه پس از جراحی میکروسکوپی دیسک کمر
در چند هفته اول پس از جراحی، بیمار ممکن است با کمی درد و تورم در ناحیه جراحی مواجه شود. این درد معمولاً از نوع “درد بعد از جراحی” است و با مصرف داروهای مسکن معمولاً تسکین مییابد. با این حال، بیشتر بیماران پس از ۱ تا ۲ هفته از انجام جراحی میکروسکوپی، قادر به انجام فعالیتهای روزمره سبک مانند پیادهروی و فعالیتهای غیرسنگین خواهند بود.
- وضعیت بیمار در ۱ تا ۳ ماه پس از جراحی
اکثر بیماران پس از ۲ تا ۴ هفته از جراحی، دردهای شدید کمر یا پاهای خود را به طرز قابل توجهی کاهش یافته میبینند. دردهای سیاتیک و بیحسی معمولاً به طور عمده از بین میروند.
در این مدت، بیمار به تدریج قادر به بازگشت به فعالیتهای فیزیکی ساده و انجام کارهای روزمره میشود. ممکن است فیزیوتراپی برای تقویت عضلات کمر و بهبود دامنه حرکتی توصیه شود. بسیاری از بیماران میتوانند پس از ۱ تا ۲ ماه از جراحی، به تدریج فعالیتهای ورزشی سبک مانند پیادهروی، شنا یا دوچرخهسواری را شروع کنند.
- چند سال پس از جراحی میکروسکوپی دیسک کمر
در چند سال پس از جراحی، بسیاری از بیماران به طور کامل به زندگی عادی خود بازمیگردند. با این حال، برخی از بیماران ممکن است نیاز به مراقبتهای بیشتر داشته باشند، به ویژه اگر آسیبهای فرسایشی مانند آرتروز یا مشکلات کمر ادامه داشته باشند.
بیش از ۸۰ درصد از بیماران گزارش میدهند که در ۱ تا ۳ سال پس از جراحی، از وضعیت کمر خود رضایت دارند و هیچگونه درد یا مشکلات عصبی جدی را تجربه نمیکنند. همچنین بسیاری از بیماران قادر به بازگشت به شغل خود، حتی اگر شغل فیزیکی داشته باشند، هستند. البته، برای افرادی که در مشاغل سنگین کار میکنند، توصیه میشود که از بلند کردن اجسام سنگین و انجام حرکات شدید خودداری کنند.
برای فعالیتهای ورزشی نیز اکثر بیماران میتوانند پس از ۶ تا ۱۲ ماه از جراحی به تدریج به ورزشهای متوسط و حتی فعالیتهای سنگینتر تحت نظر پزشک یا متخصص طب فیزیکی بازگردند.
زمان بازگشت به فعالیتها پس از جراحی میکروسکوپی دیسک کمر
پس از جراحی میکروسکوپی دیسک کمر، روند بهبودی و بازگشت به فعالیتهای روزمره و پیشرفتهتر میتواند به تدریج انجام شود. در اینجا، زمانبندی بازگشت به فعالیتها، از فعالیتهای اولیه تا فعالیتهای پیشرفتهتر که نیاز به توانمندی جسمی بیشتری دارند، آورده شده است.
جدول زمانبندی بازگشت به فعالیتها پس از جراحی
دوره زمانی | فعالیتها |
---|---|
روز اول تا هفته دوم | پیادهروی کوتاه، استراحت، مراقبتهای اولیه |
هفته ۲ تا ۴ | پیادهروی متوسط، تمرینات کششی و تقویتی سبک، بازگشت به فعالیتهای سبک |
ماه ۱ تا ۳ | پیادهروی طولانیتر، ورزشهای سبک (شنا، دوچرخهسواری ثابت)، بازگشت به کار (بدون فشار زیاد) |
ماه ۳ تا ۶ | ورزشهای متوسط، تمرینات قدرتی سبک، بازگشت به شغل با فشار کم، ورزشهای هوازی سبک |
ماه ۶ تا ۱۲ | ورزشهای سنگینتر، بازگشت به شغلهای فیزیکی (با رعایت نکات ایمنی) |
۱ سال به بعد | ورزشهای رقابتی، ورزشهای قدرتی، فعالیتهای فیزیکی بدون محدودیت |
احتمال عود دیسک کمر پس از جراحی
با اینکه جراحی میکروسکوپی دیسک کمر معمولاً با موفقیتهای زیادی همراه است و درصد بالایی از بیماران از بهبود قابل توجهی برخوردار میشوند، احتمال بازگشت مشکلات دیسک در برخی موارد وجود دارد.
مطالعات مختلف نشان میدهند که احتمال عود علائم دیسک کمر پس از جراحی میکروسکوپی به طور متوسط در حدود ۵ تا ۱۵ درصد است.
دلایل عود دیسک کمر
عود مشکلات دیسک کمر پس از جراحی میکروسکوپی میتواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. برخی از این دلایل عبارتاند از:
- فتق مجدد دیسک (Reherniation): یکی از شایعترین دلایل عود دیسک کمر، فتق مجدد دیسک است. این به این معناست که دیسک کمر دوباره بیرون زده و به عصب فشار وارد میکند.
- آسیبهای تحلیلی دیسک: در برخی بیماران، دیسکهای کمر دچار فرسایش یا دژنراسیون شدهاند. این وضعیت میتواند باعث شود که دیسک مجدداً آسیب ببیند یا فشار بیشتری بر عصب وارد شود، حتی پس از جراحی.
- عدم رعایت مراقبتهای پس از جراحی: عدم پیروی از دستورالعملهای پزشک و مراقبتهای بعد از عمل دیسک کمر، مانند انجام حرکات سنگین یا عدم انجام تمرینات فیزیوتراپی میتواند خطر عود دیسک کمر را افزایش دهد.
- ژنتیک و عواملی چون سبک زندگی: برخی بیماران به دلایل ژنتیکی یا فاکتورهای سبک زندگی (مانند چاقی، عدم فعالیت بدنی، یا شغلهای فیزیکی سنگین) در معرض خطر عود دیسک کمر قرار دارند.
چه زمانی عود دیسک کمر ممکن است اتفاق بیفتد؟
عود دیسک کمر معمولاً در مدت ۶ ماه تا ۲ سال پس از جراحی میکروسکوپی رخ میدهد. در این دوره، بیماران باید به طور ویژه مراقب وضعیت کمر خود باشند و از انجام فعالیتهای سنگین یا فشار بر ناحیه جراحی اجتناب کنند. هرچند عود دیسک ممکن است در سالهای بعد نیز رخ دهد، اما در بیشتر موارد، پس از ۲ سال از جراحی، احتمال عود به طور قابل توجهی کاهش مییابد.
روند جراحی میکروسکوپی چگونه است؟
در جراحی میکروسکوپی دیسک، بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار میگیرد و برشی کوچک در محل مورد نظر ایجاد میشود. جراح با استفاده از میکروسکوپ جراحی و ابزارهای دقیق، به محل آسیبدیده دسترسی پیدا میکند. پس از کنار زدن بافتهای اطراف بدون آسیب به آنها، دیسک آسیبدیده یا بخش بیرونزده آن برداشته میشود تا فشار از روی عصبها برداشته شود. در پایان، برش با بخیه بسته شده و بیمار به بخش ریکاوری منتقل میشود. این روش حداقل تهاجمی است و به کاهش زمان بهبود کمک میکند.
در ادامه، مراحل دقیق جراحی میکروسکوپی دیسک کمر به تفصیل شرح داده شده است.
قبل از جراحی
برای انجام جراحی میکروسکوپی دیسک کمر (میکرودیسککتومی) و رسیدن به بهترین نتیجه ممکن، بیمار باید برخی اقدامات آمادگی قبل از جراحی را رعایت کند. این اقدامات به کاهش خطرات جراحی، بهبود سریعتر و جلوگیری از عوارض کمک میکنند.
در ادامه نکات کلیدی مربوط به آمادهسازی پیش از جراحی و مراقبتهای ضروری قبل از عمل آورده شده است.
- ارزیابیهای پزشکی و آزمایشها: پزشک معالج با بیمار مشاوره میکند تا شرایط سلامت عمومی او بررسی شود. این شامل آزمایش خون، تصویربرداری از ستون فقرات و بررسی وضعیت دیسک بیرونزده است. همچنین اگر بیمار سابقه بیماری قلبی، فشار خون بالا، یا مشکلات تنفسی داشته باشد، پزشک ممکن است نیاز به ارزیابی وضعیت قلب و ریه داشته باشد.
- بررسی وضعیت داروهای مصرفی: بیمار باید تمام داروهایی که مصرف میکند (شامل داروهای ضدالتهاب، مسکنها، داروهای رقیقکننده خون و غیره) را به پزشک اطلاع دهد. ممکن است مصرف برخی داروها قبل از جراحی قطع شوند.
- نوشیدن مایعات: معمولاً از بیمار خواسته میشود که حداقل ۸ ساعت قبل از جراحی از خوردن و نوشیدن اجتناب کند. این کار به جلوگیری از خطرات بیهوشی (مانند استفراغ یا اختلالات گوارشی در هنگام بیهوشی) کمک میکند.
- رژیم غذایی سبک: اگر جراحی در صبح برنامهریزی شده باشد، بیمار میتواند شام قبلی را سبک و بدون چربی مصرف کند. مصرف غذای سنگین یا چرب میتواند بر روند بیهوشی تأثیر بگذارد.
- قطع مصرف سیگار و الکل: مصرف سیگار و الکل میتواند فرایند بهبودی را کند کرده و خطر عفونتها و عوارض جراحی را افزایش دهد. بنابراین، اگر بیمار سیگاری است، توصیه میشود که چند هفته قبل از جراحی از سیگار کشیدن خودداری کند.
- آمادهسازی فضای خانه: مطمئن شوید که محیط خانه برای دوره نقاهت آماده است. این به معنای ایجاد فضای راحت برای استراحت، فراهم کردن دسترسی آسان به سرویس بهداشتی، و فراهم کردن امکانات برای راه رفتن بدون خطر است.
- همراه بیمار: بهتر است که فردی در روزهای اولیه پس از جراحی شما را همراهی کند و به کمک شما در انجام فعالیتهای روزمره مانند رفت و آمد، خرید، و حتی کمک به حرکت در خانه بپردازد.
روز جراحی
پس از بستریشدن و انجام آزمایشها و آمادگیهای اولیه پیش از جراحی، بیمار به اتاق عمل منتقل میشود. جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام میشود، به این معنا که بیمار در طول جراحی کاملاً بیهوش و متوجه انجام جراحی نخواهد شد.
در اتاق عمل پزشک برای خارجکردن بیرونزدگی دیسک از ابزارهای زیر در هنگام انجام جراحی میکرودیسککتومی استفاده میکند.
- میکروسکوپ جراحی: این ابزار اصلی است که به جراح اجازه میدهد با بزرگنمایی و روشنایی بهتر، محل جراحی را به طور دقیق مشاهده کند.
- رتراکتور (Retractor): ابزاری برای کنار زدن عضلات و بافتهای نرم و دسترسی بهتر به ستونفقرات بدون آسیبزدن به آنها
- کیورِت (Curette) و فورسِپس (Forceps): این ابزارها برای برداشتن بخشهای آسیبدیده دیسک به کار میروند. کیورِتها برای خراشیدن بافتهای نرم و فورسِپسها برای گرفتن و کشیدن بافتها استفاده میشوند.
- بایپلار یا مونوپلار کوتِری (Monopolar or Bipolar Cautery): این دستگاهها با استفاده از جریان الکتریکی برای قطع خونریزی و برش بافتها به کار میروند.
روند انجام جراحی پس از بیهوشی بیمار در زیر توضیح داده شده است.
- مرحله اول: دسترسی به دیسک بیرونزده
برش پوست و ایجاد دسترسی برای انجام جراحی
- برش کوچک: در جراحی میکروسکوپی دیسک کمر، برخلاف جراحیهای باز، یک برش بسیار کوچک (حدود یک تا دو سانتیمتری) در ناحیه مورد نظر ایجاد میشود. این برش به پزشک امکان میدهد تا به راحتی به دیسک آسیبدیده دسترسی پیدا کند.
- جلوگیری از آسیب به بافتهای اطراف: جراح از ابزارهای مخصوص برای کشیدن عضلات و بافتهای نرم اطراف دیسک استفاده میکند، بدون اینکه نیازی به بریدن یا آسیب رساندن به آنها باشد. این مرحله به کاهش زمان نقاهت و درد پس از جراحی کمک میکند.
- مرحله دوم: مشاهده ناحیه جراحی با میکروسکوپ
- استفاده از میکروسکوپ جراحی: در این مرحله، جراح میکروسکوپ ویژهای را که به صورت مستقیم بر روی ناحیه جراحی قرار میگیرد، استفاده میکند. این میکروسکوپ با بزرگنمایی بسیار بالا (معمولاً ۱۰ تا ۲۰ برابر) به جراح کمک میکند تا دقیقاً محل فتق دیسک را شناسایی کرده و به صورت دقیق بافت آسیبدیده را ترمیم کند.
- مرحله سوم: برداشتن بخش بیرونزده دیسک
کنار زدن ریشه اعصاب
دسترسی به بخش بیرونزده دیسک
بریدن و خارجکردن بخش بیرونزده دیسک
- انجام لامینکتومی (در صورت نیاز): درصورتیکه دیسک کمر باعث تنگیکانالنخاعی شده باشد و دسترسی به بخش بیرونزده سخت باشد، پزشک ممکن است بخشی از لامینا (بدنه مهره) را بریده و خارج کند.
- خارجکردن بخش آسیبدیده دیسک: در این مرحله، جراح بخشی از دیسک بیرونزده (که به عصب فشار وارد میکند) را به دقت بریده و خارج میکند. این عمل باعث کاهش فشار روی ریشههای عصبی و تسکین درد و بیحسیهای مرتبط با سیاتیک میشود.
- مراقبت از عصبها: جراح باید بسیار مراقب باشد که به عصبها و بافتهای اطراف آسیب وارد نکند. میکروسکوپ جراحی به او این امکان را میدهد که دقیقاً عصبها را مشاهده کرده و آنها را حفظ کند.
- مرحله چهارم: بسته شدن محل جراحی
محل بخیه جراحی میکروسکوپی دیسک کمر
- بستن برش: پس از اتمام برداشتن فتق دیسک و رفع فشار از روی عصب، برش کوچک جراحی با دقت بسته میشود. معمولاً از بخیههای جذبی (که به طور طبیعی جذب میشوند) استفاده میشود تا نیازی به کشیدن بخیهها نباشد.
- مراقبتهای اولیه: ممکن است از بانداژ یا گاز استریل برای پوشاندن محل جراحی استفاده شود تا از عفونت جلوگیری شود.
بعد از جراحی و ترخیص
پس از انجام جراحی میکروسکوپی دیسک کمر (میکرودیسککتومی)، روند بهبودی و مراقبتهای اولیه، در مرحله اول باید زیر نظر پزشک باشد. این موضوع شامل بیدار شدن از بیهوشی، ارزیابی وضعیت عمومی بدن و مراقبتهای پس از جراحی است.
- بعد از جراحی
- بیدارشدن بیهوشی عمومی: جراحی میکروسکوپی دیسک کمر معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام میشود، بنابراین پس از اتمام عمل، بیمار به آرامی از حالت بیهوشی بیدار میشود. این فرایند ممکن است تا یک ساعت طول بکشد.
- احساس اولیه: پس از بیداری، بیمار ممکن است احساس خوابآلودگی، سردرد، یا درد خفیفی در ناحیه جراحی داشته باشد. این علائم معمولاً موقتی هستند و به سرعت با داروهای مسکن تحت کنترل قرار میگیرند.
- بررسی وضعیت عمومی: تیم پزشکی فشار خون، ضربان قلب، و سطح اکسیژن خون بیمار را ارزیابی میکند تا اطمینان حاصل شود که او به درستی از بیهوشی به وضعیت طبیعی برگشته است.
- مراقبتهای اولیه پس از جراحی در بیمارستان
- استراحت در اتاق ریکاوری: پس از جراحی، بیمار به اتاق ریکاوری منتقل میشود تا از نزدیک تحت نظر باشد. در این مرحله، مداوم بررسیهایی از وضعیت فشار خون، تنفس و وضعیت هوشیاری بیمار انجام میشود.
- درد و مدیریت آن: بیشتر بیماران پس از جراحی احساس درد یا ناراحتی در ناحیه کمر دارند، که این درد میتواند تا حدودی شدید باشد. پزشک معمولاً داروهای مسکن مناسب را برای کنترل درد تجویز میکند.
- حساسیت در ناحیه جراحی: ممکن است بیمار در ابتدا احساس سوزش، بیحسی یا ضعف خفیف در پاها یا ناحیه کمر داشته باشد، که این علائم معمولاً موقت هستند و در طی روزهای بعد کاهش مییابند.
- بررسی وضعیت حرکتی و عملکردی
- حرکت آرام: در بیشتر موارد، پس از گذشت چند ساعت از جراحی، بیمار میتواند به تدریج شروع به حرکت کند و از بستر جراحی برخیزد. برخی بیماران میتوانند به سرعت پس از جراحی راه بروند، ولی در برخی موارد به دلیل درد یا ضعف، نیاز به چند ساعت استراحت بیشتر دارند.
- آزمایش قدرت عضلانی: پزشک معمولاً بررسی میکند که آیا بیمار قادر به حرکت دادن پاها و انجام حرکات ساده است یا نه. این بررسی برای اطمینان از عدم آسیب به عصبها و تأثیر خوب جراحی بر وضعیت بیمار انجام میشود.
- روند ترخیص از بیمارستان
-
- بیشتر بیماران بعد از جراحی میکروسکوپی دیسک کمر، معمولاً در همان روز یا روز بعد ترخیص میشوند. این بستگی به وضعیت بیمار، نوع جراحی، و روند بهبودی دارد. در موارد نادر، بیمار ممکن است نیاز به ماندن بیشتر در بیمارستان برای نظارت بیشتر داشته باشد.
نکات مراقبتی بعد از ترخیص
پس از ترخیص از بیمارستان، بیمار باید مراقبتهای ویژهای را برای تسریع در روند بهبودی، جلوگیری از عوارض و کاهش درد رعایت کند. این مراقبتها بستگی به زمان پس از جراحی دارد و به تدریج شدت آنها کاهش مییابد. در اینجا، یک برنامه دقیق و گامبهگام از مراقبتهای بعد از جراحی میکروسکوپی دیسک کمر آورده شده است.
روز اول
در روز اول پس از ترخیص، بیمار باید تمرکز بیشتری بر استراحت و مراقبتهای ابتدایی داشته باشد. در زیر برخی از این نکات مراقبتی آورده شدهاند.
- استراحت و محدود کردن فعالیتها: تا ۲۴ ساعت اول پس از جراحی، بیمار باید در محیط راحتی در خانه استراحت کند. هیچ فعالیت فیزیکی سنگینی نباید انجام شود. بیشتر تمرکز بر استراحت در بستر و حفظ وضعیت راحت بدن است.
- کنترل درد: معمولاً پزشک داروهای مسکن (از جمله مسکنهای ضدالتهابی یا مسکنهای قویتر) برای کنترل درد تجویز میکند. بیمار باید به دقت طبق دستورالعملها داروها را مصرف کند.
- استفاده از یخ (کمپرس سرد): برای کاهش ورم و التهاب در ناحیه جراحی، استفاده از کمپرس سرد (روی محل جراحی) برای ۲۰ دقیقه در هر ساعت توصیه میشود. این کار میتواند به کاهش درد و تورم کمک کند.
- مراقبت از محل جراحی: باید محل جراحی خشک و تمیز نگه داشته شود. از دست زدن به محل جراحی با دستان آلوده خودداری کنید. در صورتی که پانسمانی روی محل جراحی است، طبق دستور پزشک ممکن است تعویض شود.
- پرهیز از حرکات ناگهانی یا خم شدن: تا حد امکان از خم شدن یا چرخیدن سریع یا اعمال فشار بر کمر خودداری کنید.
روز دوم تا آخر هفته اول
محل بخیه یک هفته پس از جراحی میکروسکوپی
در این مدت، بیمار هنوز باید مراقبتهایی را انجام دهد تا روند بهبودی سریعتر پیش برود. در زیر برخی از این نکات مراقبتی آورده شدهاند.
- فعالیتها: در این دوره، بیمار میتواند به تدریج شروع به حرکت کردن کند و از نشستن کوتاهمدت (حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه) برای جلوگیری از سفت شدن عضلات استفاده کند. ولی باید از فعالیتهای سنگین (مثل بلند کردن اجسام سنگین، ورزش شدید یا خم شدن طولانی) خودداری شود.
- راه رفتن: بیمار باید روزانه چند قدم راه برود تا گردش خون بهتر شود و عضلات کمر تقویت شوند. این کار میتواند از خطر ایجاد لخته خون (ترومبوز وریدی) جلوگیری کند.
- مدیریت درد: داروهای مسکن همچنان باید طبق دستور پزشک مصرف شوند. اگر درد ادامه داشته باشد یا شدت یابد، لازم است به پزشک اطلاع داده شود.
- سایر علائم: هر گونه نشانه غیرعادی مانند تب، تورم زیاد، خونریزی از محل جراحی، یا درد شدید باید فوراً به پزشک گزارش شود.
- حمام: در صورتی که پزشک اجازه دهد، بیمار میتواند بعد از روز دوم یا سوم حمام کند، اما باید از خیس کردن محل جراحی جلوگیری کند تا از عفونت جلوگیری شود. میتوان از دوش گرفتن (نه وان) استفاده کرد و فقط باید مراقب بود که محل جراحی به طور مستقیم با آب تماس نداشته باشد.
- مراجعه به پزشک: در این مدت، بیمار باید در اولین ملاقات پیگیری با پزشک شرکت کند تا روند بهبودی بررسی شود.
از هفته دو تا چهار
محل بخیه چند هفته بعد از جراحی میکروسکوپی
در این دوره، مراقبتهای بیشتری برای تقویت عضلات کمر و بهبود عملکرد ستون فقرات انجام میشود.
- شروع فیزیوتراپی: معمولاً پزشک یا فیزیوتراپیست برای شروع فیزیوتراپی در این زمان مشورت خواهد کرد. این کار به تقویت عضلات کمر، افزایش دامنه حرکت، و جلوگیری از بروز مشکلات جدید کمک میکند.
- فعالیتهای روزمره: بیمار میتواند به تدریج فعالیتهای سبک روزمره خود را از سر بگیرد. باید از فعالیتهای سنگین (مانند بلند کردن اجسام سنگین، دویدن، ورزشهای پر فشار و حرکات سریع) خودداری شود.
- کنترل وضعیت کمر: از بلند کردن اجسام سنگین یا انجام کارهایی که فشار زیادی به کمر وارد میکنند پرهیز شود. در این مدت، بیمار ممکن است احساس بهبود و کاهش درد را تجربه کند.
- مراقبت از علائم: در صورت بروز هرگونه خوابرفتگی یا درد در پاها، کمر یا شکم، یا اگر درد غیرقابلتحمل شود، باید فوراً با پزشک تماس گرفته شود.
- فعالیتهای فیزیکی سبک: بیمار میتواند به تدریج ورزشهای کششی سبک مانند پیادهروی کوتاه یا تمرینات کششی برای کمر را شروع کند.
- بازگشت به کار: در صورتی که بیمار شغل فیزیکی ندارد و درد کاهش یافته است، میتواند پس از دو تا چهار هفته به سر کار بازگردد. البته باید از هرگونه فعالیت فیزیکی سنگین خودداری کند.
بعد از یک ماه
محل بخیه چند ماه پس از جراحی میکروسکوپی
پس از گذشت یک ماه از جراحی، وضعیت بیمار بهطورکلی بهبود یافته است، اما همچنان باید مراقبتهای خاصی انجام شود، که در زیر برخی از آنها توضیح داده شدهاند.
- بازگشت به فعالیتهای عادی: اکثر بیماران بعد از یک ماه میتوانند به تدریج به فعالیتهای روزمره خود مانند رانندگی، انجام فعالیتهای خانه، و کارهای اداری بازگردند. البته فعالیتهای سنگین یا ورزشهای شدید باید با مشورت پزشک آغاز شوند.
- تمرینات ورزشی: فیزیوتراپیست ممکن است تمرینات ویژهای برای تقویت عضلات کمر و افزایش انعطافپذیری به بیمار معرفی کند. تمرینات کششی و تقویتی باید به طور تدریجی انجام شوند.
- حفظ وضعیت صحیح بدن: بیمار باید همچنان مراقب وضعیت بدن خود باشد، به ویژه هنگام نشستن، ایستادن یا برداشتن اجسام. استفاده از تکنیکهای صحیح برای بلند کردن اشیاء و استراحتهای منظم میتواند به جلوگیری از آسیبهای مجدد کمک کند.
- مراقبت از محل جراحی: محل جراحی باید همچنان تمیز و خشک نگه داشته شود. اگر بخیهها یا پانسمانها نیاز به تعویض داشته باشند، باید طبق دستور پزشک انجام شود.
- بازگشت به فعالیتهای ورزشی سنگین: معمولاً پس از یک ماه یا بیشتر و طبق توصیه پزشک، بیمار میتواند ورزشهای سبک یا تمرینات مقاومتی را شروع کند. اما فعالیتهای سنگین مانند دویدن یا ورزشهای با ضربه بالا باید حداقل تا سه ماه پس از جراحی به تعویق بیفتند.
چگونه میتوان پس از جراحی از عود دیسک کمر جلوگیری کرد؟
برای کاهش خطر عود دیسک کمر پس از جراحی میکروسکوپی، موارد زیر باید رعایت شود.
- پیگیری درمانهای فیزیوتراپی: تمرینات تقویتی برای عضلات شکم و کمر میتواند به پایداری ستون فقرات و جلوگیری از فشار زیاد بر دیسکهای کمر کمک کند.
- حفظ وزن مناسب: چاقی فشار بیشتری به کمر وارد میآورد و میتواند احتمال عود را افزایش دهد.
- رعایت اصول صحیح نشستن و بلند کردن اجسام: استفاده از وضعیتهای صحیح بدن هنگام نشستن، ایستادن، و بلند کردن اجسام میتواند از فشار به دیسکهای کمر جلوگیری کند.
- فعالیت بدنی منظم: انجام ورزشهای سبک مانند پیادهروی، شنا، یا دوچرخهسواری به تقویت عضلات کمر و حفظ انعطافپذیری کمک میکند.
- مراقبت هنگام انجام شغلهای فیزیکی: افرادی که در مشاغل فیزیکی کار میکنند باید به تدریج فعالیتهای سنگین را شروع کرده و از حرکات ناگهانی و فشار زیاد به کمر خودداری کنند.
جراحی میکروسکوپی چه عوارضی دارد؟
جراحی میکروسکوپی دیسک کمر، که معمولاً برای درمان فتق دیسک کمر انجام میشود، بهطورکلی روشی کمتهاجم است که به سرعت بهبودی بیمار و کاهش عوارض کمک میکند. اما مانند هر عمل جراحی دیگری، ممکن است با برخی عوارض یا مشکلات جانبی مواجه شود. این عوارض معمولاً نادر هستند، اما آگاهی از آنها برای بیماران اهمیت دارد.
در اینجا، عوارض احتمالی پس از جراحی میکروسکوپی دیسک کمر آورده شده است.
- عوارض شایع
- درد پس از جراحی: درد یکی از عوارض طبیعی فرایند بهبودی است. در هر جراحی، عمل برخی درد و ناراحتی وجود دارد که معمولاً با داروهای مسکن و مراقبتهای مناسب کاهش مییابد. این درد معمولاً در روزهای اول پس از جراحی شدیدتر است و به تدریج در چند روز یا هفته کاهش مییابد.
- خونریزی: خونریزی پس از جراحی، به ویژه در ساعات اولیه، ممکن است اتفاق بیفتد. البته اگر مقدار خونریزی بیش از حد باشد، بهتر با پزشک خود در این مورد صحبت کنید.
- تورم: تورم در ناحیه جراحی، گاهی اوقات به همراه تغییر رنگ پوست ممکن است رخ دهد که طبیعی است و پس از چند روز رفع میشود.
- احساس ضعف در پاها (علائم عصبی موقت): گاهی اوقات بعد از جراحی، ممکن است علائم عصبی موقتی مانند درد یا بیحسی در پاها رخ دهد. این علائم به دلیل التهاب یا فشار جزئی بر اعصاب ناشی از جراحی هستند. این علائم معمولاً موقتی هستند و پس از مدتی (معمولاً چند هفته یا چند ماه) بهبود مییابند.
- عوارض نادر
- عفونت محل جراحی: اگرچه این عارضه نادر است، اما عفونت یکی از خطرات هر جراحی به شمار میرود. با این حال، به دلیل استفاده از روشهای استریل و تکنیکهای میکروسکوپی، این احتمال بسیار کاهش مییابد. از علائم عفونت میتوان به قرمزی، تورم، ترشح از محل جراحی و تب اشاره کرد که در صورت مشاهده آنها باید به پزشک خود مراجعه کنید.
- آسیب به بافتهای مجاور (عضلات، رباطها): با توجه به دقت بالا در جراحی میکروسکوپی، آسیب به بافتهای مجاور نادر است. با این حال، به دلیل پیچیدگی آناتومی ستون فقرات، ممکن است در مواردی این آسیبها رخ دهد. درمان این آسیبها معمولاً با فیزیوتراپی و استراحت انجام میشود و جدی نیست.
- عود فتق دیسک (بازگشت دیسک): یکی از اهداف اصلی جراحی میکروسکوپی برداشتن دقیق و کامل بخش فتق دیسک است، ولی در برخی موارد ممکن است فتق دیسک دوباره رخ دهد. این اتفاق معمولاً به دلیل برداشتن ناکافی دیسک یا رعایت نکردن نکات مراقبتی است.
- بیحسی و ضعف دائمی (آسیب عصبی دائمی): آسیب عصبی دائمی بسیار نادر است و به دلیل دقت جراح و استفاده از تکنیکهای میکروسکوپی، احتمال آن به حداقل میرسد. با این حال، در صورت بروز، میتواند به دلیل آسیب به عصبها یا التهاب شدید باشد.
- تشکیل لخته خون (ترومبوز وریدی): خطر تشکیل لخته خون در بیمارانی که فعالیت بدنی کم دارند یا در استراحت مطلق میکنند، وجود دارد. این عارضه بیشتر در جراحیهای بزرگتر و طولانیتر شایع است، اما در جراحیهای میکروسکوپی به دلیل مدت زمان کوتاه و تحریک کمتر بافتها، احتمال بروز آن کمتر است.
هزینه جراحی میکروسکوپی و پوشش بیمه
هزینه جراحی میکروسکوپی دیسک کمر به عوامل مختلفی از جمله محل جراحی، نوع بیمارستان، سابقه و مهارت جراح، آزمایشات قبل از عمل، مدت زمان بستری شدن، پوشش بیمه و وضعیت پزشکی بیمار بستگی دارد.
این عوامل عبارتاند از:
- نوع بیمارستان یا کلینیک
- بیمارستان خصوصی یا دولتی: بیمارستانهای خصوصی معمولاً هزینههای بالاتری نسبت به بیمارستانهای دولتی دارند. در بیمارستانهای خصوصی، معمولاً تجهیزات بهروزتر و امکانات بهتر ارائه میشود، که میتواند باعث افزایش هزینه شود.
- تجهیزات پزشکی و فناوری: جراحی میکروسکوپی نیاز به تجهیزات خاص و پیشرفتهای دارد (مانند میکروسکوپهای جراحی و ابزارهای جراحی دقیق). هزینههای مربوط به این تجهیزات نیز میتواند بر قیمت نهایی تاثیر بگذارد.
- دستمزد جراح
- تجربه و مهارت جراح: دستمزد جراح معمولاً یکی از بخشهای مهم هزینه جراحی است. جراحان با تجربه بالا معمولاً دستمزد بالاتری دارند. جراحان خبره که در بیمارستانهای بزرگ یا کلینیکهای ویژه فعالیت میکنند، معمولاً هزینه بیشتری برای خدمات خود دریافت میکنند.
- محل جراح: هزینه دستمزد جراح در کشورهای مختلف متفاوت است. در کشورهای با سطح درآمد بالا، جراحان معمولاً دستمزد بیشتری دریافت میکنند.
- آزمایشات و ارزیابیهای قبل از جراحی
- آزمایشات تشخیصی: پیش از جراحی، بیماران معمولاً باید آزمایشات و تصویربرداریهای خاصی (مانند ام آر آی (MRI)، سیتیاسکن، آزمایش خون و غیره) انجام دهند. این آزمایشات میتوانند به هزینه کلی جراحی افزوده شوند.
- ویزیتها: بسیاری از بیماران نیاز به مشاوره اولیه با جراح دارند که هزینههای مربوط به آن میتواند به هزینه نهایی افزوده شود.
- مدت زمان بستری شدن
- بستری در بیمارستان: در جراحی میکروسکوپی دیسک کمر، معمولاً مدت زمان بستری شدن بیمار نسبت به جراحیهای باز کمتر است (معمولاً ۱ تا ۳ روز)، اما بستری در بیمارستانهای خصوصی میتواند هزینه بالاتری داشته باشد. هزینه اتاق بیمارستان، پرستاری و سایر خدمات بیمارستانی میتواند مبلغ زیادی به هزینه نهایی اضافه کند.
- پشتیبانی بعد از جراحی: هزینههای مربوط به مراقبتهای بعد از جراحی، مانند ویزیتهای پس از عمل، فیزیوتراپی، داروها و تجهیزات حمایتی (مثل بریسها یا کمربندهای طبی) نیز به هزینه کلی افزوده میشود.
- نوع بیمه و پوشش بیمه
- بیمه درمانی: اگر بیمار بیمه درمانی داشته باشد که جراحی میکروسکوپی را پوشش دهد، بخش عمدهای از هزینهها توسط بیمه پرداخت میشود و بیمار فقط بخش کمتری از هزینه را متقبل خواهد شد.
- عدم پوشش بیمهای: در صورتی که بیمار بیمه نداشته باشد یا بیمه جراحی را پوشش ندهد، هزینهها به طور کامل بر عهده بیمار خواهد بود.
سوالات متداول
آیا جراحی میکروسکوپی دیسک کمر دائماً باعث بهبود درد میشود؟
جراحی میکروسکوپی دیسک کمر معمولاً به کاهش یا از بین بردن درد ناشی از فشار بر عصبها کمک میکند. با این حال، در برخی موارد، ممکن است درد باقی بماند یا به طور موقت برگردد. بهبودی کامل بستگی به شدت آسیب، وضعیت بیمار و رعایت مراقبتهای بعد از جراحی دارد.
آیا جراحی میکروسکوپی دیسک کمر ریسک آسیب به نخاع یا اعصاب دارد؟
احتمال آسیب به نخاع یا اعصاب در جراحی میکروسکوپی بسیار کم است، زیرا این روش با استفاده از میکروسکوپ و ابزارهای دقیق انجام میشود. با این حال، به دلیل پیچیدگی جراحیهای ستون فقرات، همیشه ریسکهای بسیار کمی وجود دارد. مهارت جراح و برنامهریزی دقیق نقش مهمی در کاهش این ریسکها دارند.
چند وقت پس از جراحی میتوانم به کار یا فعالیتهای روزمره بازگردم؟
بیشتر بیماران میتوانند پس از ۱ تا ۲ هفته فعالیتهای روزمره سبک مانند پیادهروی را از سر بگیرند. بازگشت به کارهای فیزیکی یا سنگینتر معمولاً پس از ۴ تا ۶ هفته امکانپذیر است. برای فعالیتهای ورزشی شدیدتر، معمولاً توصیه میشود که حداقل ۳ ماه صبر کنید.
آیا بعد از جراحی میکروسکوپی دیسک کمر احتمال برگشت درد یا نیاز به جراحی مجدد وجود دارد؟
هرچند جراحی میکروسکوپی دیسک کمر معمولاً موفقیت بالایی دارد، احتمال عود درد یا حتی نیاز به جراحی مجدد در حدود ۵ تا ۱۵ درصد از بیماران وجود دارد. این میتواند به دلیل بازگشت فتق دیسک یا مشکلات دیگر ستون فقرات باشد.
آیا جراحی میکروسکوپی برای همه بیماران مناسب است؟
جراحی میکروسکوپی دیسک کمر به طور خاص برای بیمارانی که از فتق دیسک شدید رنج میبرند و به درمانهای غیرجراحی پاسخ ندادهاند، مناسب است. اما در بیماران با مشکلات پیچیدهتر (مثل بیماریهای دژنراتیو شدید یا دیسکهای فرسوده) ممکن است نیاز به روشهای دیگر جراحی باشد.
چقدر درد و ناراحتی پس از جراحی تجربه خواهم کرد؟
درد پس از جراحی میکروسکوپی معمولاً در مدت ۱ تا ۲ هفته به شدت کاهش مییابد. بیمار ممکن است ناراحتی جزئی یا درد مختصر در ناحیه کمر یا پاها تجربه کند که با داروهای مسکن به خوبی کنترل میشود. عوارض جانبی درد معمولاً موقتی است.
آیا میتوان جراحی میکروسکوپی را برای درمان چندین دیسک آسیبدیده انجام داد؟
بله، در برخی موارد میتوان جراحی میکروسکوپی را برای چندین دیسک آسیبدیده انجام داد. اما این امر بستگی به شدت آسیب به دیسکها و وضعیت کل ستون فقرات دارد. برای درمان مشکلات پیچیدهتر در چندین دیسک، ممکن است جراحیهای مکمل یا تغییراتی در تکنیکهای جراحی نیاز باشد.
چه نوع مراقبتهایی پس از جراحی برای بهبود سریعتر ضروری است؟
پس از جراحی، بیمار باید استراحت کافی، فیزیوتراپی منظم و انجام تمرینات تقویتی برای عضلات کمر و شکم را آغاز کند. همچنین، باید از فعالیتهای سنگین مانند بلند کردن اجسام سنگین یا خم شدنهای شدید خودداری کرده و وضعیت صحیح بدن را رعایت کند.
آیا باید از داروهای خاصی بعد از جراحی استفاده کنم؟
بله، پس از جراحی معمولاً برای کنترل درد و کاهش التهاب، داروهایی مانند مسکنها، ضد التهابها و در صورت نیاز آنتیبیوتیکها تجویز میشود. همچنین در برخی موارد، برای پیشگیری از لخته شدن خون ممکن است داروهای رقیقکننده خون نیز تجویز شود.
آیا جراحی میکروسکوپی برای درمان دیسک کمر در افراد مسن مؤثر است؟
جراحی میکروسکوپی میتواند برای افراد مسنتر نیز مؤثر باشد، اما شرایط فیزیکی آنها، مانند بیماریهای همراه (مانند دیابت یا فشار خون بالا) باید قبل از جراحی ارزیابی شود. این بیماران ممکن است به زمان بهبودی طولانیتری نیاز داشته باشند، اما در بسیاری از موارد نتایج خوبی دارند.
آیا احتمال آسیب به اعصاب در جراحی میکروسکوپی وجود دارد؟
بله، هر جراحی ستون فقرات به نوعی با خطرات عصبی همراه است، اما در جراحی میکروسکوپی به دلیل دقت بالای ابزارهای جراحی و میکروسکوپ، احتمال آسیب به اعصاب به حداقل ممکن میرسد. این آسیبها معمولاً نادر هستند، اما در موارد خاص ممکن است به دلیل عفونت، التهاب یا تکنیک نادرست جراحی به اعصاب آسیب وارد شود.
آیا عوارضی مانند درد و بیحسی بعد از جراحی ممکن است ادامه پیدا کند؟
بله، در برخی بیماران ممکن است پس از جراحی درد یا بیحسی در ناحیه کمر یا پاها وجود داشته باشد. این علائم معمولاً موقتی هستند و به دلیل التهاب یا آسیبهای خفیف به اعصاب ایجاد میشوند. در برخی موارد نادر، این علائم ممکن است بیشتر طول کشیده و نیاز به درمانهای تکمیلی داشته باشند.
آیا ممکن است جراحی میکروسکوپی باعث عفونت شود؟
هر جراحی ممکن است خطر عفونت داشته باشد، اما احتمال آن در جراحی میکروسکوپی نسبت به جراحیهای باز کمتر است. بهویژه اگر مراقبتهای بهداشتی پس از جراحی بهدرستی انجام شود، عفونت نادر است. در صورت بروز عفونت، معمولاً با آنتیبیوتیکها قابل درمان است، اما در برخی موارد ممکن است نیاز به جراحی مجدد برای تخلیه عفونت باشد.
آیا ممکن است پس از جراحی درد دیسک دوباره برگردد؟
بله، در حدود ۵ تا ۱۵ درصد از بیماران ممکن است فتق دیسک مجدداً عود کند. این وضعیت بیشتر در صورتی رخ میدهد که دیسک آسیبدیده به طور کامل برداشته نشده باشد یا بیمار فشار زیادی به ناحیه جراحی وارد کرده باشد. برای کاهش این خطر، رعایت مراقبتهای پس از جراحی و انجام فیزیوتراپی بسیار مهم است.
آیا احتمال بروز خونریزی در حین یا بعد از جراحی وجود دارد؟
احتمال خونریزی در جراحی میکروسکوپی نسبت به جراحیهای باز کمتر است، زیرا برشها کوچکتر هستند و با دقت بیشتری عمل میشود. با این حال، خونریزی خفیف ممکن است در طی جراحی یا در ساعات اولیه پس از آن اتفاق بیفتد. در موارد نادر، ممکن است نیاز به درمان اضافی یا حتی جراحی مجدد برای کنترل خونریزی باشد.
آیا بعد از جراحی ممکن است بیمار دچار ضعف عضلانی شود؟
بله، در برخی موارد ممکن است بیمار پس از جراحی میکروسکوپی دیسک کمر دچار ضعف عضلانی موقت شود. این ضعف معمولاً به دلیل التهاب یا آسیب عصبی موقتی است. فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی معمولاً به تقویت عضلات کمر و پاها کمک میکند و این مشکل پس از مدتی بهبود مییابد.
آیا امکان دارد جراحی میکروسکوپی باعث آسیب به بافتهای مجاور شود؟
هرچند که احتمال آسیب به بافتهای مجاور در جراحی میکروسکوپی به دلیل دقت بالا کم است، اما آسیب به عضلات، رباطها یا عروق خونی ممکن است در برخی موارد اتفاق بیفتد. این آسیبها معمولاً خفیف بوده و با فیزیوتراپی یا درمانهای مناسب قابل درمان هستند. در صورتی که آسیبهای جدیتر به بافتها رخ دهد، درمانهای اضافی ممکن است نیاز باشد.
آیا جراحی میکروسکوپی باعث ایجاد لخته خون میشود؟
در هر عمل جراحی، خطر تشکیل لخته خون وجود دارد، بهویژه در بیمارانی که فعالیت بدنی کمی دارند. این خطر معمولاً در جراحی میکروسکوپی کمر پایین است، اما همچنان ممکن است در صورت عدم تحرک کافی یا استفاده نکردن از داروهای رقیقکننده خون، ترومبوز وریدی یا لخته خون در پاها ایجاد شود. برای جلوگیری از این مشکل، بیمار باید به طور منظم حرکت کند و داروهای رقیقکننده خون را طبق دستور پزشک مصرف کند.
آیا جراحی میکروسکوپی میتواند باعث عوارض طولانیمدت در کمر شود؟
بهطور کلی، جراحی میکروسکوپی دیسک کمر طولانیمدت عوارض ندارد، اما در برخی موارد، بیمار ممکن است دچار درد مزمن یا مشکلات حرکتی در ناحیه کمر شود. این مشکلات ممکن است به علت فرسایش یا مشکلات دژنراتیو ستون فقرات یا فشار دوباره به دیسکهای دیگر باشد. رعایت مراقبتهای پس از جراحی، فیزیوتراپی منظم و حفظ وزن سالم میتواند این مشکلات را کاهش دهد.
آیا جراحی میکروسکوپی دیسک کمر برای افراد مسن هم مناسب است؟
جراحی میکروسکوپی دیسک کمر برای افراد مسن معمولاً مناسب است، اما ممکن است مدت زمان بهبودی بیشتر طول بکشد. همچنین، بیماریهای همراه مانند دیابت یا فشار خون بالا باید پیش از جراحی به دقت کنترل شوند. در اکثر موارد، افراد مسن پس از جراحی میکروسکوپی دیسک کمر به خوبی بهبود مییابند، ولی نیاز به مراقبتهای ویژه و پیگیری منظم دارند.