امآرآی کمر یک روش تصویربرداری ایمن برای بررسی آسیب‌های کمر است که بسته به تشخیص اولیه پزشک، می‌تواند بدون تزریق یا با تزریق ماده کنتراست انجام شود.
دستگاههای ام آر آی معمولاً به‌صورت بسته هستند، به‌طوری‌که فرد روی تخت دراز کشیده و وارد محفظه‌ای تونل‌مانند میشود. فرایند تصویربرداری حدود ۳۰ دقیقه زمان می‌برد. برای افرادی که از فضاهای بسته ترس دارند یا شرایط خاصی دارند، ام آر آی باز نیز موجود است، هرچند کیفیت تصاویر در این حالت کمتر بوده و زمان انجام آن طولانی‌تر است.
ام آر آی بخشی از فرایند تشخیص بیماری است و پزشک باتوجه‌به علائم بالینی، سوابق پزشکی و تصاویر ام آر آی، نظر نهایی خود را اعلام می‌کند. بااین‌حال، آشنایی با اصطلاحات و نتایج گزارش ام آر آی و نحوه تفسیر تصاویر می‌تواند به بیمار کمک کند تا درک اولیه‌ای از نوع بیماری خود پیدا کند.
ام آر آی کمر چیست؟
ام آر آی کمر یک روش تصویربرداری غیرتهاجمی است که از آهنرباهای قوی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر دقیق از ستون فقرات، استفاده میشود تا تصاویری دوبعدی با وضوح‌بالا از استخوان‌ها،عضلات، دیسک‌های بین‌مهره‌ای، اعصاب و بافت‌های نرم کمر تهیه شود.
برخلاف روش‌هایی مثل رادیوگرافی (X-ray)، در MRI از اشعه ایکس استفاده نمی‌شود و به همین دلیل برای بسیاری از بیماران گزینه‌ای ایمن محسوب میشود.
در حین انجام ام آر آی، بیمار روی تخت دراز می‌کشد و تخت به‌آرامی وارد تونل استوانه‌ای دستگاه میشود. تکنسین از بیمار می‌خواهد بی‌حرکت بماند تا کیفیت تصاویر کاهش نیابد، و برای راحتی بیشتر ممکن است از بالشتک یا نگهدارنده در ناحیه کمر یا سر استفاده شود.
ازآنجاکه دستگاه MRI در حین تصویربرداری صداهای بلندی مانند ضربه یا وزوز تولید می‌کند، معمولاً به بیمار هدفون یا گوش‌گیر داده میشود تا این صداها کمتر آزاردهنده باشند.
همچنین برای حفظ ارتباط با تکنسین در حین اسکن، وسیله‌ای شبیه به یک پمپ کوچک یا دکمه اضطراری در اختیار بیمار قرار می‌گیرد تا در صورت احساس ناراحتی یا بروز هر مشکلی، بتواند فوراً موضوع را گزارش دهد.
بسته به نوع تصویربرداری، ام ار ای معمولاً بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد. اگر نیاز به تزریق ماده کنتراست (برای وضوح بیشتر تصاویر) باشد، ممکن است کمی بیشتر زمان ببرد.
اگر بیمار به دلایل جسمی یا روانی نتواند وارد تونل دستگاههای بسته ام آر ای شود، MRI روباز می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.
MRI روباز کمر چیست و چه زمانی تجویز میشود؟
MRI روباز (Open MRI) گزینه‌ای مناسب برای کودکان، بیماران مبتلا به فوبیای فضاهای بسته، افراد چاق، سالمندان، افراد دچار مشکلات تنفسی یا ناتوانی‌های حرکتی است. این نوع MRI به دلیل فضای بازتر، استرس کمتری ایجاد می‌کند و راحتی بیشتری برای بیمار فراهم می‌سازد.
در MRI روباز معمولاً امکان حضور همراه در اتاق اسکن وجود دارد، به‌ویژه برای کودکانی که نیاز به حمایت روانی دارند یا بیمارانی که اضطراب دارند. البته همراه باید فاقد هرگونه وسیله فلزی یا تجهیزات حساس به میدان مغناطیسی باشد، و گاهی ممکن است ملزم به پوشیدن لباس مخصوص شود.
نکته‌ای که باید در نظر گرفت این است که کیفیت تصاویر در MRI روباز ممکن است اندکی کمتر از MRI بسته باشد، ولی در بسیاری از موارد همچنان اطلاعات تشخیصی کافی را ارائه می‌دهد.
در برخی مراکز، MRI ایستاده به‌صورت محدود ارائه میشود. این روش با تصویربرداری در وضعیت‌های طبیعی بدن مانند ایستاده یا نشسته، به تشخیص دقیق‌تر مشکلاتی مانند درد کمر کمک می‌کند؛ به‌ویژه زمانی که علائم تنها در حالت ایستاده یا تحت‌فشار وزن بدن ظاهر می‌شوند.
نحوه انجام ام آرآی کمر؛ با تزریق، بدون تزریق
MRI کمر به دو روش انجام میشود: ساده (بدون تزریق) و با تزریق مادة کنتراست. در بررسی ساختارهای اصلی مانند استخوان‌ها، دیسک‌ها یا آسیب‌های ساده‌ای که نیاز به جزئیات بسیار دقیق ندارند، MRI ساده کفایت می‌کند.
اما برای تشخیص مشکلات پیچیده‌تری مانند تومورها، التهاب‌ها یا عفونت‌ها که پزشک نیاز دارد تفاوت میان بافت سالم و غیر سالم را بادقت بیشتری ببیند، از MRI با تزریق کنتراست استفاده میشود. در این روش، ماده‌ای به نام کنتراست (معمولاً گادولینیوم) از طریق رگ تزریق میشود تا برخی بافت‌ها در تصویر واضح‌تر دیده شوند.
برای تزریق، سوزن کوچکی (آنژیوکت) در رگ دست یا بازوی بیمار قرار می‌گیرد. تزریق معمولاً بدون درد است، اما ممکن است باعث حس خنکی یا گرما در بدن شود. پس از آن، تصویربرداری مانند MRI ساده انجام میشود، اما ممکن است کمی طولانی‌تر باشد (حدود ۴۵ تا ۷۵ دقیقه).
در صورتی که نتایج ام آر آی نشان‌دهنده مشکلات ساختاری مانند فتق دیسک، تنگی کانال نخاعی یا آرتروز باشد، پزشک ممکن است به درمان‌های تخصصی، از جمله جراحی لیزری یا میکروسکوپی را پیشنهاد دهد.
آمادگی قبل از انجام ام ار ای کمر
برای آمادگی پیش از MRI کمر، بیمار باید پزشک را از شرایط خاصی مانند بارداری، بیماری‌های کلیوی، حساسیت به ماده کنتراست یا وجود هرگونه فلز یا پروتز فلزی در بدن مطلع کند. اگر MRI بدون تزریق انجام شود، نیازی به ناشتا بودن نیست. اما در صورت استفاده از ماده کنتراست، ممکن است نیاز به ۴ تا ۶ ساعت ناشتایی وجود داشته باشد.
پوشیدن لباس بدون دکمه یا اجزای فلزی و خارج‌کردن اشیای فلزی مانند جواهرات، ساعت و کارت‌های مغناطیسی الزامی است. مصرف داروهای روزمره معمولاً مشکلی ندارد، مگر اینکه پزشک توصیه خاصی داشته باشد.
همراه‌داشتن مدارک پزشکی، نسخه پزشک و کارت شناسایی نیز لازم است. درصورتی‌که بیمار دچار ترس از فضاهای بسته (کلاستروفوبیا) باشد، باید این موضوع را قبل از انجام تصویربرداری اطلاع دهد تا در صورت نیاز، MRI روباز یا مصرف آرامبخش در نظر گرفته شود.
عکس ام آر ای کمر در بیماری‌های مختلف و نحوه خواندن گزارش
در تصویربرداری امآرآی (MRI) از کمر، علاوه بر گزارش تخصصی رادیولوژیست، نسخه چاپی تصاویر نیز به بیمار تحویل داده میشود. همچنین، تمام تصاویر خام به‌صورت CD یا DVD در اختیار بیمار قرار می‌گیرد تا پزشک معالج بتواند آنها را بادقت بیشتری بررسی کند.
تصاویر MRI معمولاً شامل دو نوع نمای رایج هستند.
- برش‌های ساژیتال (نمای کنار به کنار) که ساختار کلی ستون فقرات را نشان می‌دهد
- برش‌های اگزیال (نمای بالابه‌پایین یا افقی) که برای بررسی دقیق دیسک‌ها، کانال نخاعی، ریشه‌های عصبی و فضای بین مهره‌ای کاربرد دارد.
در ادامه، نمونه‌ای از امآرآی کمر سالم و آسیب‌دیده برای مقایسه آورده شده است و اصطلاحات مرتبط توضیح داده خواهند شد.
MRI کمر سالم
در نمای ساژیتال، نخاع یک ساختار طویل و روشن (در تصاویر ۲ T) یا خاکستری (در تصاویر ۱ T) است.
اصطلاحات عمومی در MRI کمر (بدون وابستگی به نوع آسیب)
در این بخش، اصطلاحات اولیه و عمومی مربوط به MRI کمر بدون وابستگی به نوع آسیب یا بیماری خاص، به‌صورت ساده و قابل‌فهم توضیح داده شده‌اند.
- MRI of the lumbar spine: تصویربرداری از ناحیه کمری ستون فقرات (مهره‌های لومبار).
- L5, L4, L3 , L2, L1: شماره مهره‌های کمری، از بالابه‌پایین (مثلاً L4, L5 یعنی بین مهره ۴ و ۵)
- Thecal sac: کیسه‌ای نازک و محافظ که نخاع و مایع مغزی نخاعی را در بر می‌گیرد.
- Nerve root impingement: فشرده‌شدن یا تحت‌فشار قرارگرفتن ریشه‌های عصبی که از نخاع خارج می‌شوند؛ می‌تواند باعث درد، بی‌حسی یا ضعف شود.
- No evidence of: یعنی هیچ نشانه‌ای از یک مشکل خاص دیده نشده است.
- Mild/Moderate/Severe: بیان شدت مشکل (خفیف، متوسط، شدید).
- Hyperintensity/Hypointensity: به ترتیب روشن‌تر یا تیره‌تر بودن ناحیه‌ای در تصویر MRI که می‌تواند به تفاوت در نوع بافت یا آسیب اشاره داشته باشد.
MRI فتق دیسک
فتق دیسک (Herniated Disc) در MRI به‌صورت بیرون‌زدگی دیسک بین‌مهره‌ای دیده میشود که ممکن است به کانال نخاعی یا ریشه‌های عصبی فشار وارد کند. در نمای ساژیتال (از کنار)، این بیرون‌زدگی مانند برآمدگی غیرطبیعی دیسک مشخص است. در نمای اگزیال (از بالابه‌پایین)، معمولاً فشردگی ریشه‌های عصبی یا کاهش فضای بین دیسک و اعصاب دیده میشود.
گزارش ام ار ای فتق دیسک و اصطلاحات مربوطه
در ادامه اصطلاحات مربوط به فتق دیسک و یک نمونه از گزارش ام ار ای توضیح داده شده است.
- Disc Herniation (فتق دیسک): بیرون‌زدگی دیسک بین‌مهره‌ای.
- Disc Protrusion (برآمدگی دیسک): بیرون‌زدگی خفیف دیسک.
- Disc Extrusion (اکستروژن دیسک): بیرون‌زدگی شدیدتر که دیسک پاره شده.
- Annular Tear (پارگی حلقه دیسک): شکاف توی لایه بیرونی دیسک.
- Nerve Compression (فشار به عصب): فشار دیسک به عصب
مثال
L5-S1 disc protrusion indenting the thecal sac with mild left foraminal narrowing
بین مهره‌های ۵ L و 1S برآمدگی دیسک وجود دارد که به کیسه نخاعی فشار وارد کرده و باعث تنگی خفیف در سوراخ عصبی سمت چپ شده است.
MRI تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی (Spinal Stenosis) در تصاویر MRI کمر، به‌ویژه در برش‌های ساژیتال (نمای کنار بدن)، به‌صورت کاهش غیرطبیعی فضای کانال نخاعی دیده میشود. این تنگ‌شدگی معمولاً به نخاع یا ریشه‌های عصبی فشار وارد می‌کند و می‌تواند باعث علائمی مانند درد، بی‌حسی یا ضعف شود.
گزارش ام ار ای تنگی کانال نخاعی و اصطلاحات مربوطه
در ادامه اصطلاحات مربوط به تنگی کانال نخاعی و یک نمونه از گزارش ام ار ای توضیح داده شده است.
- Spinal Stenosis (تنگی کانال نخاعی): باریک شدن کانال نخاعی.
- Central Canal Stenosis (تنگی کانال مرکزی): تنگ شدن قسمت اصلی کانال.
- Foraminal Stenosis (تنگی سوراخ بین‌مهره‌ای): باریک شدن خروجی عصب‌ها.
مثال
Moderate central canal stenosis at L4-L5 with mild thecal sac compression
در ناحیه بین مهره‌های ۴ و ۵، تنگی متوسط در کانال مرکزی مشاهده میشود که با فشار خفیف به کیسه دور نخاع (thecal sac) همراه است.
MRI لغزش مهره یا اسپوندیلولیستزیس
لغزش مهره (Spondylolisthesis) در تصاویر MRI کمر، به‌ویژه در برش‌های ساژیتال (نمای کنار بدن)، به‌صورت جابه‌جایی روبه‌جلوی یک‌مهره نسبت به مهره زیرین خود دیده میشود. این جابه‌جایی قدامی به شکل ناهم‌ترازی مشخص بین لبه‌های مهره‌ها دیده میشود و ممکن است با تنگی کانال نخاعی یا تغییرات دیگر مانند تخریب دیسک همراه باشد.
گزارش ام ار ای لغزش مهره و اصطلاحات مربوطه
در ادامه اصطلاحات مربوط به و یک نمونه از گزارش ام ار ای توضیح داده شده است.
- Spondylolisthesis (لغزش مهره): جابه‌جایی یک‌مهره روی مهره دیگر
- Anterolisthesis (لغزش به جلو): مهره به سمت جلو جابه‌جا شده است.
- Retrolisthesis (لغزش به عقب): مهره به سمت عقب جابه‌جا شده است.
- Grade I-IV (درجه لغزش، از ۱ تا ۴).
- Pars defect (شکستگی در بخش پارز مهره).
مثال
Grade I anterolisthesis of L5 over S1 with no significant canal stenosis
لغزش قدامی درجه ۱ مهره ۵ روی مهره خاجی اول (S1) مشاهده شده است، بدون تنگی قابل‌توجه در کانال نخاعی.
MRI آرتروز
آرتروز (Osteoarthritis) در تصاویر MRI در برش‌های ساژیتال (تصاویر از کنار بدن) به‌صورت فرسودگی و تغییرات دژنراتیو در مفاصل فاست یا دیسک‌های بین‌مهره‌ای نشان داده میشود که معمولاً به کانال نخاعی یا ریشه‌های عصبی فشار می‌آورد. این عارضه با کاهش ارتفاع دیسک، ایجاد استئوفیت‌ها (خارهای استخوانی) در حاشیه مهره‌ها و ضخیم‌شدن مفاصل فاست دیده میشود که فضای طبیعی اطراف نخاع را تنگ‌تر می‌کند.
گزارش ام ار ای آرتروز و اصطلاحات مربوطه
در ادامه اصطلاحات مربوط به آرتروز و یک نمونه از گزارش ام ار ای توضیح داده شده است.
- Osteoarthritis (آرتروز): فرسایش مفاصل و استخوان‌ها.
- Degenerative changes (تغییرات فرسایشی): ساییدگی ناشی از پیری یا فرسودگی.
- Osteophytes (زائده استخوانی): رشد غیرعادی استخوان.
- Facet joint hypertrophy : ضخیم‌شدن مفاصل فاست.
مثال
Degenerative changes at L3-L4 with osteophytes and mild facet joint hypertrophy
تغییرات آرتروزی در مهره ۳ و ۴ همراه با تشکیل زائده‌های استخوانی (استئوفیت) و ضخیم شدن خفیف مفاصل فاست مشاهده شده است.
MRI ضخیم‌شدگی رباط (هیپرتروفی لیگامان)
در MRI کمر، ضخیم‌شدن رباط زرد (ligamentum flavum) به‌صورت افزایش غیرطبیعی ضخامت آن دیده میشود که معمولاً به کانال نخاعی یا اعصاب فشار وارد می‌کند.
در برش ساژیتال، به شکل لایه‌ای ضخیم در پشت کانال نخاعی نمایان است. در برش اگزیال، باعث کاهش فضای اطراف نخاع و گاه فشار به ریشه‌های عصبی میشود.
گزارش ام ار ای ضخیم‌شدگی رباط و اصطلاحات مربوطه
در ادامه اصطلاحات مربوط به ضخیم‌شدگی رباط و یک نمونه از گزارش ام ار ای توضیح داده شده است.
- Ligamentum Flavum Hypertrophy (ضخیم‌شدگی رباط زرد): بزرگ‌شدن رباط داخل کانال نخاعی.
- Thickening (ضخیم‌شدن): افزایش حجم رباط.
مثال
Ligamentum flavum hypertrophy at L4-L5 contributing to mild central canal stenosis
ضخیم‌شدن رباط زرد در مهره ۴ و ۵ مشاهده شده است که به تنگی خفیف کانال مرکزی منجر شده است.
MRI ضخیم‌شدن مفاصل فاست
ضخیم شدن مفاصل فاست (Facet Joint Hypertrophy) در MRI کمر به‌صورت افزایش حجم غیرطبیعی مفصل فاست همراه با ضخیم‌شدن کپسول مفصل و تشکیل خارهای استخوانی (استئوفیت) دیده میشود که معمولاً به کانال نخاعی یا ریشه‌های عصبی فشار وارد می‌کند.
در برش ساژیتال، این تغییرات به شکل برجستگی در ناحیه مفصل و اطراف کانال مشخص است. در برش اگزیال، به‌صورت تنگی فضای اطراف ریشه‌های عصبی یا تغییر شکل مفصل نمایان میشود.
گزارش ام ار ای ضخیم‌شدن مفاصل فاست و اصطلاحات مربوطه
در ادامه اصطلاحات مربوط به ضخیم‌شدن مفاصل فاست و یک نمونه از گزارش ام ار ای توضیح داده شده است.
- Facet Joint Hypertrophy (ضخیم‌شدن مفاصل فاست): بزرگ‌شدن مفاصل بین مهره‌ها.
- Facet Arthropathy (آرتروپاتی فاست): بیماری مفاصل فاست.
- Foraminal encroachment (تجاوز به سوراخ عصبی).
- Synovial cyst (کیست سینوویال): کیسه پر از مایع کنار مفصل.
مثال
Facet joint hypertrophy at L5-S1 with mild foraminal encroachment
ضخیم‌شدن مفاصل فاست در مهره ۵ و مهره خاجی ۱ با تجاوز خفیف به سوراخ عصبی مشاهده شده است.
MRI تومورها و ضایعات نخاعی
تومورها یا ضایعات ممکن است به‌صورت لکه‌هایی غیرطبیعی در تصاویر امآرآی دیده شوند. در تصاویر T2 معمولاً به‌صورت نواحی روشن‌تر (هایپراینتنس) و در تصاویر T1 به‌صورت نواحی تیره‌تر (هایپواینتنس) نسبت به بافت‌های اطراف ظاهر می‌شوند. بررسی اندازه، شکل و لبه‌های این توده‌ها اهمیت زیادی دارد؛ به‌ویژه اگر لبه‌ها نامنظم یا ضایعه خیلی بزرگ باشد، احتمال بدخیمی یا ماهیت مشکوک آن بیشتر میشود.
گزارش ام ار ای تومورها و ضایعات نخاعی و اصطلاحات مربوطه
در ادامه اصطلاحات مربوط به تومورها و ضایعات نخاعی و یک نمونه از گزارش ام ار ای توضیح داده شده است.
- Spinal Tumor (تومور نخاعی): توده غیرعادی توی نخاع یا اطرافش.
- Lesion (ضایعه): هر نوع ناهنجاری توی بافت.
- Intradural/Extramedullary (داخل سخت‌شامه/خارج نخاع): موقعیت تومور.
- Mass effect (اثر توده): فشار توده به اطراف.
- Contrast enhancement (افزایش کنتراست): روشن‌شدن توده بعد از تزریق ماده کنتراست.
مثال
Intradural mass at L2-L3 with contrast enhancement and mild mass effect on the cord
توده‌ای داخل سخت‌شامه در L2-L3 مشاهده شده است که پس از تزریق کنتراست روشن شده و فشار خفیفی به نخاع وارد می‌کند.
گزارش ام ار ای تومورها و ضایعات نخاعی و اصطلاحات مربوطه
در ادامه اصطلاحات مربوط به تومورها و ضایعات نخاعی و یک نمونه از گزارش ام ار ای توضیح داده شده است.
- Spinal Tumor (تومور نخاعی): توده غیرعادی توی نخاع یا اطرافش.
- Lesion (ضایعه): هر نوع ناهنجاری توی بافت.
- Intradural/Extramedullary (داخل سخت‌شامه/خارج نخاع): موقعیت تومور.
- Mass effect (اثر توده): فشار توده به اطراف.
- Contrast enhancement (افزایش کنتراست): روشن‌شدن توده بعد از تزریق ماده کنتراست.
مثال
Intradural mass at L2-L3 with contrast enhancement and mild mass effect on the cord
توده‌ای داخل سخت‌شامه در L2-L3 مشاهده شده است که پس از تزریق کنتراست روشن شده و فشار خفیفی به نخاع وارد می‌کند.
MRI عفونت ستون فقرات (اسپوندیلیت عفونی یا دیسکایتیس)
عفونت ستون فقرات در تصاویر MRI کمر به‌صورت التهاب یا عفونت در دیسک یا مهره‌ها، اغلب با روشن‌تر شدن ناحیه (T2 hyperintensity) یا فرسایش لبه‌های مهره، نشان داده میشود که ممکن است با آبسه یا تورم بافت اطراف همراه باشد.
گزارش ام ار ای عفونت ستون فقرات و اصطلاحات مربوطه
در ادامه اصطلاحات مربوط به عفونت ستون فقرات و یک نمونه از گزارش ام ار ای توضیح داده شده است.
- Infectious Spondylitis (اسپوندیلیت عفونی): عفونت مهره‌ها.
- Discitis (دیسکایتیس): عفونت دیسک بین‌مهره‌ای.
- Osteomyelitis (استئومیلیت): عفونت استخوان مهره.
- Endplate erosion (فرسایش صفحه انتهایی مهره).
- Abscess formation (تشکیل آبسه).
مثال
L3-L4 discitis with endplate erosion and adjacent paravertebral abscess
عفونت دیسک مهره ۳ و ۴ با فرسایش صفحه انتهایی و آبسه کنار مهره‌ای مشاهده شده است.
MRI شکستگی مهره
شکستگی مهره در تصاویر MRI کمر به‌صورت ترک یا له‌شدگی استخوان مهره، اغلب با کاهش ارتفاع مهره یا تورم مغز استخوان نشان داده میشود که ممکن است قطعات شکسته به عقب جابه‌جا شده باشند.
گزارش ام ار ای شکستگی مهره و اصطلاحات مربوطه
در ادامه اصطلاحات مربوط به شکستگی مهره و یک نمونه از گزارش ام ار ای توضیح داده شده است.
- Vertebral Fracture (شکستگی مهره): ترک یا شکستن استخوان مهره.
- Compression Fracture (شکستگی فشاری): له‌شدن مهره، معمولاً در پوکی‌استخوان.
- Burst Fracture (شکستگی انفجاری): خردشدن مهره با پخش‌شدن تکه‌ها.
- Height loss (کاهش ارتفاع مهره).
- Bone marrow edema (ادم مغز استخوان، نشانه آسیب تازه)
مثال
L2 compression fracture with 50% height loss and mild bone marrow edema
شکستگی فشاری مهره ۲ با کاهش ۵۰٪ ارتفاع و ادم خفیف مغز استخوان مشاهده شده است.
MRI التهاب دیسک (دیسکایتیس)
التهاب دیسک در تصاویر MRI کمر به‌صورت التهاب یا عفونت در فضای دیسک، اغلب با تغییر رنگ ناحیه بعد از کنتراست یا فرسایش لبه‌های مهره‌های اطراف نشان داده میشود که ممکن است با تورم بافت نرم همراه باشد.
گزارش ام ار ای التهاب دیسک و اصطلاحات مربوطه
در ادامه اصطلاحات مربوط به التهاب دیسک و یک نمونه از گزارش ام ار ای توضیح داده شده است.
- Discitis (دیسکایتیس): التهاب یا عفونت دیسک.
- Disc Space Narrowing (کاهش فضای دیسک): باریک شدن فاصله بین مهره‌ها.
مثال
L4-L5 discitis with disc enhancement and mild adjacent vertebral involvement
التهاب دیسک مهره ۴ و ۵ با روشن شدن دیسک در کنتراست و درگیری خفیف مهره‌های اطراف مشاهده شده است.
MRI انحراف ستون فقرات (اسکولیوز یا کیفوز)
انحراف ستون فقرات در تصاویر MRI کمر به‌صورت خمیدگی غیرعادی به پهلو (اسکولیوز) یا به جلو (کیفوز)، اغلب با زاویه مشخص یا چرخش مهره‌ها، نشان داده میشود که شکل طبیعی ستون فقرات را تغییر می‌دهد.
گزارش ام ار ای انحراف ستون فقرات و اصطلاحات مربوطه
در ادامه اصطلاحات مربوط به انحراف ستون فقرات و یک نمونه از گزارش ام ار ای توضیح داده شده است.
- Scoliosis (اسکولیوز): انحراف جانبی ستون فقرات به شکل S یا C
- Kyphosis (کیفوز): قوز بیش از حد به جلو.
- Lordosis (لوردوز): گودی بیش از حد کمر (اگه غیرعادی باشد).
مثال
Lumbar scoliosis with a Cobb angle of 25degrees, apex at L3
اسکولیوز کمری با زاویه ۲۵ درجه، نقطه اوج در مهره ۳ مشاهده شده است.
MRI سیاتیک
سیاتیک (Sciatica) در تصاویر MRI کمر به‌صورت فشار یا تحریک عصب سیاتیک، اغلب ناشی از بیرون‌زدگی دیسک، ضخیم‌شدگی رباط یا سایر عوامل، نشان داده میشود که معمولاً به کانال نخاعی یا ریشه‌های عصبی در ناحیه کمر فشار می‌آورد. در برش‌های ساژیتال (تصاویر از کنار بدن)، این مشکل به شکل برآمدگی دیسک یا تنگ شدن فضای اطراف ریشه‌های عصبی در سطح پایین کمر (معمولاً 4L- 5L یا ۱ S) دیده میشود که عصب را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. در برش‌های اگزیال (تصاویر از بالابه‌پایین)، سیاتیک به‌صورت کاهش فضای اطراف ریشه عصبی یا تماس مستقیم دیسک یا بافت ضخیم‌شده با عصب سیاتیک نمایان میشود و اغلب با تغییر مسیر یا فشردگی عصب همراه است.
گزارش ام ار ای ساتیک و اصطلاحات مربوطه
در ادامه اصطلاحات مربوط به سیاتیک و یک نمونه از گزارش ام ار ای توضیح داده شده است.
- Sciatica (سیاتیک): درد ناشی از تحریک عصب سیاتیک.
- Nerve Root Compression (فشردگی ریشه عصبی): فشار به عصب‌هایی که به سیاتیک مربوط هستند.
- Foraminal stenosis (تنگی سوراخ عصبی).
- Disc bulge/herniation (برآمدگی یا فتق دیسک، عامل فشار به عصب).
- Effacement of nerve root (محوشدن ریشه عصبی توی تصویر).
مثال
L5-S1 disc bulge causing mild foraminal stenosis and compression of the right L5 nerve root.”
برآمدگی دیسک مهره ۵ و دیسک خاجی اول که باعث تنگی خفیف سوراخ عصبی و فشردگی ریشه عصبی مهره ۵ سمت راست شده است.
سؤالات متداول
آیا ام آر آی کمر برای ستون فقرات خطرناک است؟
ام آر آی یک روش تصویربرداری غیرتهاجمی و ایمن است که از پرتوهای مضر مانند اشعه ایکس استفاده نمیکند و خطری برای ستون فقرات ندارد.
چه کسانی نمیتوانند ام ار ای بدهند؟
کسانی که ایمپلنت فلزی، باتری قلبی (پیسمیکر)، یا کلیپس مغزی دارند و انجام MRI برایشان خطرناک است. افراد دارای تاتوهای حاوی فلزات یا دستگاههای کاشتنی که ممکن است با MRI تداخل داشته باشند.
فردی که اضطراب زیادی دارد ام ار ای چگونه برایش انجام میشود؟
در صورت اضطراب شدید، با مشورت پزشک ممکن است از داروهای آرامبخش قبل از انجام تصویربرداری استفاده شود یا MRI در دستگاههای باز و کمصدا انجام گیرد.
برای انجام ام ار ای با تزریق، آمادگی قبلی خاصی نیاز است؟
معمولاً از بیمار خواسته میشود ۴ تا ۶ ساعت قبل از تزریق چیزی نخورد و در صورت داشتن بیماری کلیوی یا حساسیت باید به پزشک اطلاع داده شود.
آیا ام آر آی کمر برای فرد باردار انجام میشود؟
MRI بدون تزریق در دوران بارداری، به‌ویژه در سه‌ماهه اول، فقط در صورت ضرورت و با تشخیص پزشک انجام میشود. چون MRI از پرتو یونیزان استفاده نمیکند، نسبتاً ایمن است.
لکه سفید یا سیاه در ام آر آی کمر چیست؟
لکه‌های سفید یا سیاه در MRI نمایانگر تفاوت در نوع بافت یا وجود آسیب هستند؛ لکه سفید (هایپراینتنس) معمولاً نشانه التهاب یا مایع است و لکه سیاه (هایپواینتنس) می‌تواند به بافت‌های سفت یا آسیب‌دیده مانند فرسایش استخوان یا دیسک اشاره داشته باشد.
هزینه امآرآی کمر چقدر است؟
هزینه ام آر آی کمر بسته به نوع تصویربرداری (با یا بدون تزریق)، مرکز تصویربرداری و پوشش بیمه متفاوت است و معمولاً تا چندمیلیون تومان متغیر است.
