پلاتین‌ها (قطعات فلزی خاص) در جراحی‌های مهره‌های کمری به‌منظور تثبیت مهرهها و جلوگیری از حرکت غیرطبیعی آنها استفاده میشوند. این روش جراحی به‌ویژه در مواردی که مهره‌های کمری دچار آسیب یا بی‌ثباتی میشوند، اهمیت دارد. مهره‌های کمری که در بخش پایین پشت قرار دارند، به‌عنوان بخش‌های پشتیبانی‌کننده ستون فقرات و محل تحمل بارهای سنگین بدن عمل می‌کنند. در ادامه دلایلی که منجر به قرار دادن پلاتین در کمر میشود ذکر شده است.
- لغزش مهرهها (اسپوندیلولیستزیس)
- شکستگی‌های ناپایدار مهرهها
- بی‌ثباتی ستون فقرات پس از جراحی‌های ناموفق
- فتق یا دژنراسیون شدید دیسک
پلاتین برای لغزش مهرهها
پلاتین برای لغزش مهرهها (اسپوندیلولیستزیس) یک وسیله جراحی است که برای تثبیت مهره‌های کمری در مواقعی که این مهرهها به سمت جلو یا عقب جابه‌جا میشوند، استفاده میشود. لغزش مهرهها به وضعیتی گفته میشود که در آن یک مهره در ستون فقرات به طور غیرطبیعی روی مهره زیرین خود جابه‌جا میشود که معمولاً باعث درد، بی‌ثباتی و فشار بر روی عصب‌ها می‌گردد. این وضعیت میتواند به دلایل مختلفی از جمله آسیب‌های فیزیکی، آرتروز یا اختلالات مادرزادی رخ دهد. استفاده از پلاتین در این شرایط به‌منظور جلوگیری از حرکت بیشتر مهرهها، کاهش درد و بهبود استحکام ستون فقرات انجام میشود. پلاتین در مواقعی که سایر روش‌های درمانی، مانند فیزیوتراپی یا داروها مؤثر نبوده‌اند، یا درصورتی‌که بیمار دارای درد شدیدی باشد، توصیه میشود.
- لغزش جزئی مهرهها (درجه ۱ یا ۲): در صورتی که لغزش مهرهها کم باشد و علائم جدی نداشته باشد، استفاده از پلاتین ضروری نیست.
- بیماران مسن یا دارای مشکلات پزشکی زمینه‌ای: در این افراد که ممکن است جراحی خطرات زیادی داشته باشد، درمان‌های غیرجراحی ترجیح داده میشود.
- وجود عفونت یا التهاب در ناحیه جراحی: در این شرایط، جراحی نمی‌تواند انجام شود تا از گسترش عفونت جلوگیری شود.
- پاسخ به درمان‌های غیرجراحی: اگر بیمار به فیزیوتراپی یا داروهای مسکن پاسخ داده باشد، استفاده از پلاتین ضروری نیست.
آینده درمان
آینده درمان با استفاده از پلاتین برای لغزش مهرهها به‌طورکلی مثبت است، بااینحال موفقیت آن بستگی به عواملی مانند شدت لغزش، سلامت عمومی بیمار و رعایت توصیه‌های پزشکی دارد. طبق مطالعات درصد موفقیت در تثبیت مهرهها حدود ۹۰-۷۰ درصد است و بیشتر بیماران پس از گذراندن دوره بهبودی به زندگی عادی خود بازمی‌گردند.
معمولاً روند بهبودی بین ۶ تا ۱۲ ماه طول می‌کشد و در این مدت بیمار نیاز به فیزیوتراپی و مراقبت‌های ویژه دارد. بعد از بهبودی کامل، بیمار میتواند فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهد، اما از انجام ورزش‌های سنگین، بلندکردن اجسام سنگین یا حرکات شدید که فشار زیادی به ستون فقرات وارد می‌آورد، باید خودداری کند. به‌طورکلی، با گذشت زمان و رعایت دستورالعمل‌های پزشک، بیماران می‌توانند به عملکرد طبیعی بدن خود بازگردند و درد و بی‌ثباتی کاهش می‌یابد.
نحوه استفاده از پلاتین برای لغزش مهرهها
در جراحی لغزش مهرهها (اسپوندیلولیستزیس)، پس از بیهوشی عمومی و ایجاد برش در ناحیه پشت، جراح به مهره‌های آسیب‌دیده دسترسی پیدا میکند. سپس، پلاتین به‌عنوان ابزار تثبیت‌کننده استفاده میشود. پلاتین‌ها معمولاً از جنس تیتانیوم ساخته شده و به شکل میله‌ها یا صفحات فلزی هستند که به کمک پیچ‌های پدیکول به مهرهها متصل میشوند. ابتدا مهره‌های لغزیده به موقعیت طبیعی خود بازگردانده میشوند تا فشار روی اعصاب اطراف کاهش یابد. سپس، پیچ‌های پدیکول در بخش‌های محکم مهرهها قرار گرفته و پلاتین به آنها متصل میشود. این ساختار فلزی ثبات لازم را ایجاد کرده و از حرکت بیشتر مهرهها جلوگیری میکند. پس از اطمینان از ثبات مهرهها، برش جراحی بسته شده و بیمار به اتاق ریکاوری منتقل میشود.
پلاتین برای شکستگی‌های ناپایدار مهرهها
شکستگی‌های ناپایدار مهرهها یکی از جدی‌ترین آسیب‌های ستون فقرات محسوب میشوند که در اثر ضربه‌های شدید، تصادفات رانندگی، سقوط از ارتفاع یا آسیب‌های ورزشی رخ می‌دهند. در این نوع شکستگی، مهرهها نمی‌توانند وضعیت طبیعی خود را حفظ کنند و ممکن است باعث بی‌ثباتی ستون فقرات و حتی آسیب به نخاع شوند. در این شرایط، جراحی با استفاده از پلاتین و پیچ‌های تثبیت‌کننده به‌عنوان یک روش درمانی مؤثر انجام میشود تا مهره‌های آسیب‌دیده در جای خود ثابت شوند و از آسیب بیشتر جلوگیری شود.
- شکستگی‌های پایدار: اگر شکستگی مهره خفیف باشد و مهره در جای خود باقی بماند، نیازی به جراحی و پلاتین نیست.
- عدم آسیب به نخاع: در مواردی که نخاع یا اعصاب نخاعی تحت‌فشار قرار نگرفته‌اند، معمولاً درمان‌های غیرجراحی مانند کمربند طبی کافی هستند.
- بیماران دارای مشکلات پزشکی شدید: در افرادی که بیماری‌هایی مانند مشکلات قلبی شدید یا دیابت کنترل‌نشده دارند، خطر جراحی ممکن است بیشتر از مزایای آن باشد.
- پاسخ مناسب به درمان‌های غیرجراحی: اگر بیمار به داروهای ضدالتهاب، استراحت مطلق، یا فیزیوتراپی پاسخ مثبت دهد، ممکن است نیازی به جراحی نداشته باشد.
آینده درمان
آینده درمان شکستگی‌های ناپایدار مهرهها با استفاده از پلاتین معمولاً موفقیت‌آمیز است و به بیمار کمک میکند تا به یک زندگی نسبتاً عادی بازگردد. طبق تحقیقی میزان موفقیت این جراحی تا ۹۶ محاسبه شده، اما روند بهبودی به عواملی مانند شدت شکستگی، سن بیمار، سلامت عمومی و میزان رعایت مراقبت‌های پس از عمل بستگی دارد. معمولاً ۶ تا ۱۲ ماه زمان نیاز است تا ستون فقرات کاملاً تثبیت شود و بیمار بتواند بدون محدودیت جدی به فعالیت‌های روزمره بازگردد.
بااینحال، برای جلوگیری از آسیب مجدد، بیماران باید از بلندکردن اجسام سنگین، حرکات ناگهانی و ورزش‌های سنگین خودداری کنند. فیزیوتراپی منظم و تمرینات تقویتی نیز نقش مهمی در بازگرداندن قدرت و انعطافپذیری ستون فقرات دارد و به جلوگیری از سفتی و ضعف عضلانی کمک میکند. پس از دوران نقاهت، بیشتر بیماران می‌توانند به کار و فعالیت‌های معمول خود بازگردند، اما در برخی موارد، ممکن است نیاز به محدودیت‌های دائمی در برخی حرکات یا فعالیت‌های خاص باشد تا از آسیب‌های آینده جلوگیری شود.
نحوه استفاده از پلاتین برای شکستگی‌های ناپایدار مهرهها
در جراحی شکستگی‌های ناپایدار مهرهها، پس از انجام بیهوشی عمومی، پزشک از طریق ایجاد یک برش در ناحیه پشت به مهره‌های شکسته دسترسی پیدا میکند. در این مرحله، ابتدا وضعیت مهره‌های آسیب‌دیده ارزیابی شده و در صورت نیاز، استخوان‌های خرد شده یا قطعاتی که می‌توانند به نخاع آسیب بزنند، برداشته میشوند. سپس مهره‌های جابه‌جا شده به محل طبیعی خود بازگردانده میشوند تا از فشار بیش از حد بر روی اعصاب نخاعی جلوگیری شود.
در این جراحی، پلاتین‌ها (که معمولاً از جنس تیتانیوم هستند) به همراه پیچ‌های پدیکولار برای تثبیت مهرهها به کار گرفته میشوند. پیچ‌ها در بخش‌های سالم مهره‌های بالا و پایین شکستگی قرار داده شده و پلاتین به آنها متصل میشود تا ساختار ستون فقرات را پایدار کند. این فرایند مانع از حرکت غیرطبیعی مهرهها شده و به جوش‌خوردن صحیح استخوان‌ها کمک میکند.
پس از قرارگیری صحیح پلاتین و پیچ‌ها، پزشک از طریق تصویربرداری‌های داخل جراحی اطمینان حاصل میکند که مهرهها در موقعیت درست قرار دارند و تثبیت به طور کامل انجام شده است. در نهایت، بافت‌ها و عضلات جراحی‌شده به‌دقت بسته شده و محل برش بخیه زده میشود. پس از عمل، بیمار برای مدتی در بیمارستان تحت‌نظر قرار می‌گیرد و پس از ترخیص، توان‌بخشی و فیزیوتراپی برای بازیابی قدرت عضلات اطراف ستون فقرات آغاز میشود. این روش جراحی، به دلیل تثبیت پایدار مهرهها، به بیماران این امکان را می‌دهد که پس از بهبودی، بدون احساس بی‌ثباتی، به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند.
پلاتین برای بی‌ثباتی ستون فقرات پس از جراحی‌های ناموفق
در برخی موارد، پس از انجام جراحی‌های ستون فقرات (مثل جراحی فیوژن ستون فقرات)، بیمار ممکن است با بی‌ثباتی مهرهها روبه‌رو شود که باعث درد مداوم، محدودیت حرکتی و حتی فشار بر اعصاب نخاعی میشود. این وضعیت معمولاً زمانی رخ می‌دهد که جوش‌خوردن استخوان‌ها به‌درستی انجام نشده باشد (پزودوآرتروزیس)، پلاتین یا پیچ‌های قبلی در جای خود شل شده باشند یا ستون فقرات پس از جراحی دچار تغییرات ساختاری شود. برای اصلاح این مشکل، ممکن است نیاز به جراحی مجدد برای تثبیت مهرهها با استفاده از پلاتین و پیچ‌های جدید باشد. این روش باعث افزایش استحکام ستون فقرات شده و از حرکات غیرطبیعی مهرهها جلوگیری میکند.
- درصورتی‌که بی‌ثباتی خفیف باشد و بیمار علائم شدیدی نداشته باشد.
- اگر مشکل بیمار به دلیل ضعف عضلانی یا التهاب موضعی باشد که با فیزیوتراپی و درمان‌های غیرجراحی قابل‌کنترل است.
- در مواردی که بیمار دارای بیماری‌های مزمن شدید (مانند مشکلات قلبی یا دیابت کنترل‌نشده) است که جراحی را پرخطر میکند.
- درصورتی‌که امکان تقویت مهرهها با روش‌های غیرجراحی مانند تزریقات تقویتی یا درمان‌های محافظه‌کارانه وجود داشته باشد.
آینده درمان
درمان بی‌ثباتی ستون فقرات پس از جراحی‌های ناموفق با استفاده از پلاتین معمولاً نتایج موفقی به همراه دارد و باعث کاهش درد، بهبود عملکرد حرکتی و افزایش ثبات ستون فقرات میشود. مطالعه‌ای درصد موفقیت جراحی ترمیمی با پلاتین را تا ۸۱ درصد اعلام کرده است و میزان بهبودی به عواملی مانند کیفیت استخوان‌های بیمار، شدت بی‌ثباتی و رعایت مراقبت‌های پس از جراحی بستگی دارد. روند بهبودی معمولاً ۶ تا ۱۲ ماه طول می‌کشد و شامل فیزیوتراپی منظم و تمرینات تقویتی برای جلوگیری از ضعف عضلات اطراف ستون فقرات است. در بیشتر موارد، بیماران پس از گذراندن دوران نقاهت، می‌توانند به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند اما باید از حرکات شدید، حمل اجسام سنگین و فعالیت‌های پرتحرک که ممکن است باعث آسیب مجدد شود، خودداری کنند.
نحوه استفاده از پلاتین برای بی‌ثباتی ستون فقرات پس از جراحی‌های ناموفق
در جراحی اصلاحی بی‌ثباتی ستون فقرات، ابتدا بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد و جراح از طریق برشی در ناحیه پشت، به مهره‌های بی‌ثبات و پلاتینهای قبلی (در صورت وجود) دسترسی پیدا میکند. در صورت لزوم، پیچ‌های شل‌شده یا پلاتینهای نامناسب برداشته شده و ساختارهای تخریب‌شده ستون فقرات اصلاح میشوند. سپس، پلاتینهای جدید همراه با پیچ‌های پدیکولار در مهره‌های سالم مجاور قرار داده میشوند تا مهرهها را به طور کامل تثبیت کنند. این تثبیت از حرکات غیرطبیعی مهرهها جلوگیری کرده و به بهبود وضعیت ستون فقرات کمک میکند. پس از اطمینان از استحکام مهرهها، محل جراحی بسته شده و بیمار به بخش مراقبت‌های بعد از عمل منتقل میشود.
پلاتین برای فتق یا دژنراسیون شدید دیسک
فتق دیسک و دژنراسیون شدید دیسک دو مشکل شایع در ستون فقرات کمری هستند که می‌توانند باعث درد شدید، بی‌ثباتی مهرهها و فشار بر اعصاب نخاعی شوند. بااینحال، در بیشتر موارد، جراحی‌های مربوط به دیسک نیازی به استفاده از پلاتین ندارند و تنها زمانی که بی‌ثباتی قابل‌توجهی در مهرهها وجود داشته باشد، ممکن است از پلاتین و پیچ‌های تثبیت‌کننده برای بازگرداندن پایداری ستون فقرات استفاده شود. این جراحی معمولاً همراه با برداشتن دیسک آسیب‌دیده و جایگزینی آن با ایمپلنت یا انجام فیوژن مهرهها انجام میشود تا از حرکت غیرطبیعی مهرهها جلوگیری شده و فشار از روی اعصاب برداشته شود.
اگر بی‌ثباتی مهرهها وجود نداشته باشد و فقط برداشتن دیسک برای کاهش درد کافی باشد.
در مواردی که دیسک به طور کامل تخریب نشده و بیمار هنوز به درمان‌های غیرجراحی پاسخ می‌دهد.
در بیمارانی که مشکلات پزشکی جدی مانند پوکی‌استخوان شدید دارند و نمی‌توانند جراحی را تحمل کنند.
درصورتی‌که بیمار به تغییرات سبک زندگی و تقویت عضلات پاسخ داده باشد و نیازی به تثبیت مهرهها نباشد.
آینده درمان
طبق مطالعه‌ای نتایج جراحی پلاتین در شرایطی که فتق یا دژنراسیون شدید منجر به برهم‌زدن ستون فقرات شود معمولاً مثبت است. موفقیت جراحی به عواملی مانند میزان آسیب دیسک، سن بیمار، شرایط استخوان‌ها و رعایت مراقبت‌های پس از جراحی بستگی دارد. روند بهبودی معمولاً ۳ تا ۱۲ ماه طول می‌کشد و بیمار باید در این مدت از انجام فعالیت‌های سنگین خودداری کند و با فیزیوتراپی منظم و تمرینات اصلاحی به تقویت عضلات کمر و شکم بپردازد. پس از گذراندن دوره نقاهت، بیشتر بیماران می‌توانند فعالیت‌های روزمره خود را از سر بگیرند، اما ممکن است نیاز به ایجاد تغییراتی در سبک زندگی برای جلوگیری از آسیب‌های مجدد وجود داشته باشد.
نحوه استفاده از پلاتین برای فتق یا دژنراسیون شدید دیسک
در جراحی فتق یا دژنراسیون دیسک، ابتدا بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد و جراح از طریق برشی در ناحیه پشت، به مهره‌های درگیر دسترسی پیدا میکند. در مواردی که دیسک به‌شدت آسیب دیده باشد، بخش یا تمام دیسک برداشته شده و فضای بین مهرهها تخلیه میشود. بسته به شرایط بیمار، ممکن است یک دیسک مصنوعی جایگزین شود یا مهرهها با استفاده از روش فیوژن (جوش‌دادن مهرهها به هم) تثبیت شوند. در شرایطی که فیوژن صورت پذیرد، پلاتین کار گذاشته میشود.
برای جلوگیری از بی‌ثباتی ستون فقرات، پلاتین و پیچ‌های پدیکولار در مهره‌های سالم مجاور قرار داده شده و به استخوان‌ها متصل میشوند تا از حرکات غیرطبیعی جلوگیری کنند. این تثبیت به بهبود سریع‌تر و کاهش درد کمک میکند. پس از اطمینان از قرارگیری صحیح پلاتین و پیچ‌ها، محل جراحی بسته شده و بیمار برای دوره نقاهت و توان‌بخشی به بخش ریکاوری منتقل میشود.
نگرانی‌های رایج بعد از قراردادن پلاتین: کدام علائم طبیعی و کدام غیرطبیعی است؟
پس از جراحی قراردادن پلاتین در ستون فقرات، برخی علائم طبیعی هستند و به‌مرورزمان بهبود می‌یابند، اما برخی دیگر ممکن است نشانه‌ای از مشکل جدی باشند که نیاز به بررسی فوری پزشکی دارد. در ادامه، تفاوت بین این علائم را توضیح می‌دهیم.
علائم طبیعی بعد از قراردادن پلاتین
درد خفیف و موقتی: پس از عمل جراحی، درد در ناحیه ستون فقرات طبیعی است و معمولاً به طور تدریجی با گذشت زمان کاهش می‌یابد. این درد به طور عمده به دلیل التهاب و بهبودی بافت‌های آسیب‌دیده است.
سختی در حرکت و خم‌وراست شدن: بسیاری از بیماران پس از جراحی، احساس سفتی و محدودیت در حرکت دارند. این حالت به دلیل اعمال تثبیت‌های فلزی مانند پلاتین و پیچ‌هاست که برای حمایت از مهرهها در موقعیت صحیح استفاده میشوند.
احساس “آهنی” یا سختی در کمر: بعد از جراحی، ممکن است بیمار احساس کند که کمرش حالت “سخت” یا “آهنی” پیدا کرده است، به‌ویژه هنگام نشستن یا ایستادن. این حس ناشی از وجود پلاتین‌ها و پیچ‌های فلزی است که جهت تثبیت مهرهها در ستون فقرات قرار گرفته‌اند.
کاهش تدریجی درد ناشی از آسیب: اگر درد به دلیل آسیب به مهرهها یا فتق دیسک بوده باشد، با گذشت زمان و با انجام جراحی کاهش می‌یابد. این کاهش درد نشانه بهبودی و موفقیت جراحی است.
افزایش قدرت و انعطافپذیری با گذشت زمان: طی فرایند بهبودی، انعطافپذیری ستون فقرات به‌تدریج بهبود می‌یابد و قدرت عضلات اطراف ستون فقرات به کمک فیزیوتراپی تقویت میشود.
علائم غیرطبیعی بعد از قراردادن پلاتین
درد شدید و مداوم: درد شدید یا افزایش‌یافتن درد بعد از جراحی میتواند نشان‌دهنده مشکلاتی مانند عفونت، حرکت نادرست پلاتین یا پیچ‌ها، یا آسیب به اعصاب باشد. این نوع درد نیاز به ارزیابی فوری پزشک دارد.
ضعف یا بی‌حسی در اندام‌ها: در صورتی که احساس بی‌حسی، ضعف یا مورمور شدن در دست‌ها، پاها یا دیگر نواحی بدن به وجود آید، این میتواند نشان‌دهنده فشاری بر اعصاب یا حرکت نادرست پلاتین‌ها باشد.
تورم یا قرمزی شدید در محل جراحی: درصورتی‌که تورم یا قرمزی بیش از حد و همراه با تب در محل جراحی مشاهده شود، ممکن است نشانه عفونت باشد که نیاز به درمان فوری دارد.
مشکلات در حرکت و خم شدن: اگر بیمار قادر به خم شدن یا حرکت به‌طور طبیعی نباشد و این محدودیت ادامه پیدا کند، ممکن است نشان‌دهنده مشکلاتی مانند شلی پلاتین‌ها، پیچ‌ها یا مشکلات ساختاری در ستون فقرات باشد.
صدای غیرمعمول در کمر: برخی افراد ممکن است صداهایی مانند کلیک یا خردشدن از ناحیه ستون فقرات بشنوند. این میتواند نشان‌دهنده جابه‌جایی پلاتین یا پیچ‌ها یا مشکل در فرایند بهبودی باشد.
تغییرات در عملکرد روده یا مثانه: مشکلات در کنترل ادرار یا مدفوع میتواند نشانه‌ای از فشار بر اعصاب یا آسیب به ساختارهای حیاتی باشد که نیاز به توجه فوری پزشکی دارد.
مراقبت‌های عمومی بعد از قراردادن پلاتین در مهره‌های کمری
پس از قراردادن پلاتین در ستون فقرات، رعایت نکات مراقبتی برای تسریع روند بهبودی، کاهش عوارض و جلوگیری از آسیب‌های مجدد بسیار مهم است. در ادامه، مهم‌ترین نکات مراقبتی آورده شده است.
مراقبت از زخم جراحی و پیشگیری از عفونت
- تمیز و خشک نگه‌داشتن محل جراحی: از تماس آب و رطوبت با زخم تا زمان توصیه‌شده توسط پزشک خودداری کنید.
- تعویض پانسمان طبق دستور پزشک: در صورت نیاز، پانسمان باید با رعایت اصول بهداشتی تعویض شود.
- بررسی علائم عفونت: قرمزی بیش از حد، تورم، درد شدید یا خروج ترشحات غیرطبیعی از زخم ممکن است نشانه عفونت باشد و نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد.
مدیریت درد و استفاده از داروها
- مصرف داروهای مسکن و ضدالتهاب: پزشک ممکن است داروهایی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن برای کنترل درد تجویز کند.
- استفاده از داروهای شل‌کننده عضلات: در صورت وجود اسپاسم عضلانی، این داروها می‌توانند به کاهش تنش کمک کنند.
- اجتناب از مصرف خودسرانه دارو: همیشه داروها را طبق تجویز پزشک مصرف کنید و از تغییر دوز بدون مشورت با پزشک خودداری کنید.
رعایت وضعیت صحیح بدن و جلوگیری از حرکات نامناسب
- اجتناب از خم‌شدن و چرخش ناگهانی کمر: حرکات ناگهانی می‌توانند فشار زیادی به مهره‌های تثبیت‌شده وارد کنند.
- استفاده از بالش مناسب هنگام خواب: بالش‌های طبی می‌توانند به حفظ انحنای طبیعی ستون فقرات کمک کنند.
- پرهیز از نشستن طولانی‌مدت: هر ۳۰ تا ۴۵ دقیقه یک‌بار از جای خود بلند شوید و کمی حرکت کنید تا از خشکی عضلات و فشار روی مهرهها جلوگیری شود.
برنامه توان‌بخشی و فیزیوتراپی
- شروع تدریجی فیزیوتراپی: پس از تأیید پزشک، تمرینات فیزیوتراپی برای تقویت عضلات کمر و شکم آغاز شود.
- تمرینات کششی و حرکتی ملایم: این تمرینات به افزایش انعطافپذیری ستون فقرات کمک می‌کنند.
- شنا و پیاده‌روی سبک: این ورزش‌ها می‌توانند در بازگشت تدریجی به فعالیت‌های روزمره کمک کنند.
تغذیه مناسب برای بهبود سریع‌تر
- مصرف کلسیم و ویتامین D: برای تقویت استخوان‌ها و کمک به تثبیت پلاتین، مصرف لبنیات، ماهی، مغزیجات و مکمل‌های توصیه‌شده توسط پزشک ضروری است.
- افزایش مصرف پروتئین: پروتئین نقش مهمی در ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده دارد، بنابراین مصرف گوشت کم‌چرب، تخم‌مرغ، عدس و حبوبات توصیه میشود.
- نوشیدن آب کافی: کم‌آبی بدن میتواند باعث گرفتگی عضلات و تأخیر در روند بهبود شود.
اجتناب از فعالیت‌های سنگین و فشارهای اضافی
- بلند نکردن اجسام سنگین: در ماه‌های اول پس از جراحی، باید از حمل وسایل سنگین خودداری شود.
- پرهیز از ورزش‌های پرتحرک و ضربه‌ای: این ورزش‌ها مانند دویدن، وزنه‌برداری و ورزش‌هایی که فشار مستقیم به کمر وارد می‌کنند.
- استفاده از کمربند طبی در صورت توصیه پزشک: برخی بیماران برای پشتیبانی بهتر نیاز به استفاده از کمربند طبی دارند.
کنترل وزن و جلوگیری از فشار اضافی بر ستون فقرات
- حفظ وزن متعادل: اضافه‌وزن میتواند فشار بیشتری به مهره‌های کمری وارد کند و روند بهبودی را کند نماید.
- رژیم غذایی سالم و متعادل: پرهیز از غذاهای پرچرب و فراوری‌شده به کاهش التهاب و تسریع روند بهبودی کمک میکند.
نظارت پزشکی و پیگیری‌های منظم
- مراجعه به پزشک در زمان‌های تعیین‌شده: برای بررسی روند بهبودی و اطمینان از عدم وجود عوارض.
- انجام تصویربرداری‌های لازم: در صورت نیاز، پزشک ممکن است برای بررسی وضعیت مهرهها، تصویربرداری با اشعه ایکس یا MRI را توصیه کند.
آیا پلاتین را به‌صورت دائم در بدن قرار می‌دهند؟
در بیشتر موارد، پلاتین‌هایی که برای تثبیت مهره‌های کمری استفاده میشوند، به‌صورت دائمی در بدن باقی می‌مانند و نیازی به خارج‌کردن آنها وجود ندارد. این پلاتین‌ها معمولاً از جنس تیتانیوم یا آلیاژهای پزشکی مقاوم به خوردگی ساخته شدهاند و به‌گونه‌ای طراحی شدهاند که با بدن سازگار باشند، بدون اینکه باعث واکنش‌های نامطلوب شوند.
بااینحال، در برخی موارد خاص، ممکن است نیاز به برداشتن پلاتین‌ها پس از مدتی وجود داشته باشد.
- اگر پلاتین باعث ایجاد عفونت در ناحیه جراحی شود، پزشک ممکن است تصمیم به خارج‌کردن آن بگیرد تا از گسترش عفونت جلوگیری شود.
- درصورتی‌که پیچ‌ها یا پلاتینهای قرار داده‌شده در مهرهها شل شوند و باعث بی‌ثباتی یا درد شوند، جراحی برای تعویض یا برداشتن آنها ضروری خواهد بود.
- اگر پس از جراحی، بدن بیمار نسبت به پلاتین واکنش نامطلوبی نشان دهد، مانند حساسیت یا التهاب مزمن، ممکن است نیاز به خارج‌کردن آن باشد.
- در مواردی که مهرهها پس از انجام فیوژن (جوش‌دادن مهرهها) به طور کامل به هم متصل شده باشند، ممکن است پزشک تصمیم بگیرد که پلاتین دیگر ضروری نیست و می‌توان آن را برداشت.
- اگر بیمار دچار درد مداوم یا احساس ناراحتی ناشی از وجود پلاتین در کمر شود و این مشکل با درمان‌های دیگر برطرف نشود، پزشک ممکن است برداشتن پلاتین را توصیه کند.
- در برخی موارد نادر، ممکن است پلاتین‌ها به دلیل استهلاک یا شکستگی دچار آسیب شوند که در این صورت نیاز به جراحی مجدد برای جایگزینی یا حذف آنها وجود دارد.
آیا مشکلات کمر بعد از قراردادن پلاتین عود میکند؟
جراحی قرار دادن پلاتین در ستون فقرات معمولاً با هدف تثبیت مهرهها، کاهش درد و بهبود عملکرد حرکتی انجام میشود. در بسیاری از بیماران، این روش باعث بهبود چشمگیر وضعیت ستون فقرات و کاهش علائم دردناک میشود. با این حال، در برخی شرایط، مشکلات کمری ممکن است پس از جراحی مجدداً ظاهر شوند ( مثل عود دیسک کمر) یا بیمار همچنان با علائم خاصی مواجه باشد.
سندروم سگمنت مجاور
- درصورتی‌که مهره‌های مجاور بخش جراحی‌شده دچار فشار بیش از حد شوند، ممکن است در آینده دچار تحلیل یا دژنراسیون شوند که به آن سندروم سگمنت مجاور گفته میشود.
عدم رعایت سبک زندگی صحیح
- اگر پس از جراحی، بیمار سبک زندگی مناسبی را رعایت نکند، مانند نشستن یا ایستادن نامناسب، عدم انجام تمرینات تقویتی یا بلندکردن اجسام سنگین، ممکن است ستون فقرات تحت‌فشار قرار گیرد و مشکلاتی مجدداً ایجاد شوند.
شل‌شدن پلاتین یا پیچ‌ها
- در برخی موارد، بدن بیمار ممکن است به پلاتین واکنش نشان دهد یا پیچ‌ها و صفحات فلزی شل شوند که این مسئله میتواند باعث درد مداوم و ناپایداری مهرهها شود.
ضعف استخوان‌های اطراف پلاتین
- در بیمارانی که دچار پوکی‌استخوان یا ضعف عمومی استخوان‌ها هستند، احتمال دارد که استخوان‌های اطراف پلاتین ضعیف شده و پایداری آنها کاهش یابد که منجر به درد یا عود مشکلات کمری میشود.
عدم جوش‌خوردن کامل مهرهها (پزودوآرتروزیس)
- اگر جوش‌خوردن مهرهها پس از جراحی به‌درستی انجام نشود، ممکن است ستون فقرات همچنان بی‌ثبات باشد و درد ادامه پیدا کند.
افزایش وزن و فشار بر مهرهها
- درصورتی‌که بیمار پس از جراحی دچار اضافه‌وزن شدید شود، فشار بیشتری به مهره‌های کمری وارد میشود که میتواند باعث تشدید درد و مشکلات ستون فقرات گردد.
راهکارهایی برای بهبود کیفیت زندگی پس از قراردادن پلاتین در مهره‌های کمری
تغذیه مناسب
- افزایش مصرف کلسیم و ویتامین D: برای تقویت استخوان‌ها و تسریع ترمیم، مواد غذایی مانند لبنیات، سبزیجات برگ‌دار (مثل اسفناج)، ماهی‌های چرب و مکمل‌های ویتامین D مصرف کنید.
- مصرف پروتئین کافی: پروتئین برای ترمیم بافت‌ها و عضلات ضروری است. منابعی مثل گوشت کم‌چرب، تخم‌مرغ، لوبیا و آجیل را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
- مصرف غذاهای ضدالتهاب: مواد غذایی مانند زردچوبه، زنجبیل، گردو و ماهی سرشار از امگا-۳ می‌توانند التهاب و درد را کاهش دهند.
- هیدراتاسیون کافی: مصرف آب به مقدار کافی برای حفظ انعطافپذیری عضلات و جلوگیری از خشکی بدن ضروری است.
فعالیت‌های فیزیکی و ورزش
- فیزیوتراپی منظم: تحت‌نظر متخصص فیزیوتراپی تمریناتی برای تقویت عضلات کمر و شکم انجام دهید تا از ستون فقرات حمایت کنند.
- حرکات کششی ملایم: برای افزایش انعطافپذیری ستون فقرات و جلوگیری از خشکی عضلات، حرکات کششی روزانه را به‌آرامی انجام دهید.
- ورزش‌های کم‌فشار: فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، شنا یا یوگا سبک برای تقویت عضلات و بهبود گردش خون مناسب هستند.
- اجتناب از ورزش‌های سنگین: بلندکردن اجسام سنگین یا ورزش‌های پرتحرک که فشار زیادی به کمر وارد می‌کنند، ممنوع است.
مراقبت‌های دارویی
- داروهای ضدالتهاب و مسکن‌ها: با مشورت پزشک از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (مانند ایبوپروفن) یا مسکن‌های تجویز شده استفاده کنید.
- مکمل‌های استخوان‌ساز: مکمل‌های کلسیم، ویتامین D یا دیگر داروهای تجویز شده توسط پزشک را مصرف کنید.
- داروهای شل‌کننده عضلات: در صورت اسپاسم‌های عضلانی، با تجویز پزشک از داروهای شل‌کننده عضلانی استفاده کنید.
تغییر سبک زندگی
- حفظ وزن مناسب: اضافه‌وزن فشار بیشتری به ستون فقرات وارد میکند، بنابراین، حفظ وزن سالم ضروری است.
- حفظ وضعیت بدنی صحیح: هنگام نشستن، ایستادن یا خوابیدن، ستون فقرات را در وضعیت صحیح نگه دارید. استفاده از صندلی‌های طبی و تشک مناسب میتواند کمک‌کننده باشد.
- استفاده از کمربند طبی: در مواردی که پزشک توصیه کرده باشد، استفاده از کمربند طبی میتواند به تثبیت کمر کمک کند.
- اجتناب از استعمال دخانیات: سیگارکشیدن میتواند روند بهبود استخوان‌ها و بافت‌ها را مختل کند.
سؤالات متداول
آیا فردی که پلاتین در ستون فقرات دارد، میتواند MRI انجام دهد؟
بله بیشتر پلاتینهای امروزی از مواد غیرمغناطیسی ساخته شدهاند و انجام MRI با آنها مشکلی ایجاد نمیکند. بااینحال، باید قبل از انجام تصویربرداری، با پزشک مشورت شود.
آیا پلاتین کمر ممکن است باعث ایجاد درد در هوای سرد یا مرطوب شود؟
برخی بیماران گزارش کرده‌اند که در هوای سرد یا مرطوب احساس ناراحتی بیشتری دارند، اما این مسئله معمولاً ناشی از حساسیت عصبی و تغییرات دمایی است، نه خود پلاتین.
آیا امکان شکستن یا جابه‌جاشدن پلاتین کمر وجود دارد؟
در شرایط عادی، پلاتینهای ستون فقرات بسیار مقاوم هستند، اما در صورت اعمال فشار زیاد، آسیب‌های شدید یا فعالیت‌های نامناسب، ممکن است پیچ‌ها یا صفحات پلاتین شل شوند یا آسیب ببینند.
آیا امکان خارج‌کردن پلاتین بعد از چند سال وجود دارد؟
در بیشتر موارد، پلاتین نیازی به برداشتن ندارد، اما در برخی شرایط خاص مانند عفونت، شل‌شدن پیچ‌ها یا واکنش بدن به ایمپلنت، پزشک ممکن است تصمیم به خارج‌کردن آن بگیرد.
آیا قراردادن پلاتین در کمر باعث کاهش انعطافپذیری میشود؟
بله تا حدی. پلاتین باعث تثبیت مهرهها میشود و از حرکات اضافی جلوگیری میکند، اما با انجام تمرینات فیزیوتراپی، انعطافپذیری نسبی ستون فقرات حفظ خواهد شد.
آیا پلاتین ستون فقرات ممکن است باعث حساسیت یا واکنش آلرژیک شود؟
بسیار نادر است، اما در برخی بیماران که به فلزات خاصی مانند نیکل حساسیت دارند، ممکن است واکنش‌های التهابی یا آلرژیک ایجاد شود.
آیا زنان باردار می‌توانند با داشتن پلاتین در کمر زایمان طبیعی داشته باشند؟
در بیشتر موارد بله اما این موضوع به میزان تثبیت ستون فقرات و شرایط بیمار بستگی دارد. پزشک زنان و ارتوپد باید وضعیت بیمار را بررسی کنند.
آیا پلاتین در کمر باعث محدودیت در سفرهای طولانی میشود؟
در اوایل دوران نقاهت، نشستن طولانی‌مدت ممکن است باعث ناراحتی شود، اما پس از بهبودی کامل، بیمار میتواند بدون مشکل سفر کند. توصیه میشود در سفرهای طولانی، استراحت‌های منظم داشته باشد.
آیا بیماران دارای پلاتین در ستون فقرات می‌توانند ورزش‌های خاصی انجام دهند؟
بله اما باید از ورزش‌های سنگین و پرتحرک مانند وزنه‌برداری یا ورزش‌های تماسی پرهیز کنند. ورزش‌هایی مانند شنا، پیاده‌روی و یوگا سبک می‌توانند مفید باشند.
آیا پلاتینهای کمر در فرودگاه یا دستگاههای امنیتی تشخیص داده میشوند؟
خیر، بیشتر پلاتینهای مورداستفاده در جراحی ستون فقرات از جنس تیتانیوم ساخته شدهاند که در دستگاههای امنیتی معمولاً قابلتشخیص نیستند.
