آمپول متیل پردنیزولون یک کورتون قوی برای کاهش التهاب و درد در بیماری‌هایی مانند کمردرد، دیسک گردن، خار پاشنه، ریزش موی سکه‌ای، حساسیت فصلی و… است. انواع اصلی این آمپول شامل متیل پردنیزولون استات و متیل پردنیزولون سدیم سوکسینات میشود که سرعت و نوع اثربخشی‌شان باهم متفاوت است. این آمپول بهویژه در درمان مشکلاتی مانند سیاتیک که التهاب ریشه عصبی را ایجاد می‌کند، مؤثر است.
نحوه تزریق آمپول متیل پردنیزولون برای هر بیماری متفاوت است و اثربخشی آن از چند هفته تا چند ماه ادامه دارد. یکی از اصلی‌ترین کاربردهای آمپول متیل پردنیزولون برای بهبود کمردرد است، اما علاوه بر آن، در این بخش با کاربرد این آمپول برای بیماری‌های دیگر آشنا می‌شویم.
آمپول متیل پردنیزولون به این دلیل که دارای کورتون است، اولا حتما باید توسط پزشک تجویز و تزریق شود، ثانیا استفاده از آن در مشکلات و بیماری‌هایی که با استفاده از سایر روش‌های درمانی کم‌عوارض بهبود پیدا می‌کنند، توصیه نمیشود. همچنین به‌طورکلی تزریق بیش از ۲ تا ۳ بار آمپول متیل پردنیزولون در سال توصیه نمیشود.
آمپول متیل پردنیزولون چیست؟
عکس آمپول متیل پردنیزولون
آمپول متیل پردنیزولون یک داروی ضدالتهاب قوی است که کاربرد گسترده‌ای دارد و برای کاهش التهاب، درد و تورم در بیماری‌های مختلف استفاده میشود. این آمپول فعالیت بیش‌ازحد سیستم ایمنی را کاهش می‌دهد و جلوی تولید مواد شیمیایی التهابی در بدن را می‌گیرد، و بیشتر برای درمان بیماری‌هایی مانند کمردرد التهابی، آرتریت، حساسیت شدید، آسم، و لوپوس تجویز میشود.
مدت‌زمان تأثیر این آمپول بسته به نوع بیماری متفاوت است، برای مثال، در بیماری‌های حاد مانند حملات آسم اثر سریع دارد، درحالی‌که در بیماری‌های مزمن مانند آرتریت تسکین طولانی‌مدت فراهم می‌کند. نحوه تزریق متیل پردنیزولون هم باتوجه‌به نوع بیماری میتواند وریدی، عضلانی، یا داخل مفصلی باشد.
آیا آمپول متیل پردنیزولون کورتون دارد؟
بله، آمپول متیل پردنیزولون دارای کورتون است و به همین دلیل میتواند به کاهش التهاب و کنترل واکنش‌های شدید بدن مانند آلرژی یا بیماری‌های خودایمنی کمک کند. کورتون درواقع عملکرد هورمون کورتیزول را که بهطور طبیعی در بدن تولید میشود، تقلید می‌کند و التهاب، درد و فعالیت بیش‌ازحد سیستم ایمنی را فورا کاهش می‌دهد. عوارض احتمالی تزریق آمپول حاوی کورتون، میتواند افزایش قند خون، بی‌خوابی، یا در مصرف طولانی‌مدت، افزایش وزن یا پوکی استخوان را ایجاد کند. به همین دلیل، تزریق از آن حتما باید زیر نظر پزشک و با دقت انجام شود.
به‌طورکلی آمپول متیل پردنیزولون دو نوع دارد. متیل پردنیزولون استات و متیل پردنیزولون سدیم سوکسینات. تفاوت اصلی این دو دسته، در سرعت و مدت اثر آن‌ها است. استات به دلیل جذب تدریجی برای درمان‌های مزمن و موضعی مناسب است، درحالی‌که سوکسینات با جذب سریع برای کنترل حملات حاد و شدید کاربرد دارد.
متیل پردنیزولون استات
عکس آمپول شیری رنگ متیل پردنیزولون استات
آمپول متیل پردنیزولون استات غالبا در دوزهای ۴۰ میلی‌گرم عرضه میشود یک ترکیب روغنی است که پس از تزریق به‌آرامی در بدن آزاد میشود. به همین دلیل، اثر آن طولانی‌مدت است و میتواند التهاب یا واکنش‌های حساسیتی را برای مدت زیادی کنترل کند. این دارو معمولاً برای درمان بیماری‌های مزمن یا موضعی مانند کمردرد، آرتروز، بورسیت، تاندونیت، یا آلرژی‌های مزمن که نیاز به تسکین طولانی دارند، تزریق میشود.
- ظاهر: مایع شیری رنگ
- نحوه تزریق: عضلانی یا داخل مفصل
- نامهای تجاری: دپوکورتین، دپو مدرول، دورو مدرول و مدروکورتن
متیل پردنیزولون سدیم سوکسینات
عکس آمپول متیل پردنیزولون سدیم سوکسینات
آمپول متیل پردنیزولون سوکسینات، در دوزهای مختلف از جمله در دوز ۴۰ میلی‌گرم (برای التهاب‌ها یا واکنش‌های آلرژیک خفیف تا متوسط) و در دوز ۵۰۰ میلی‌گرم (موارد شدید و اورژانسی مثل حمله شدید آسم) تزریق میشود.
سوکسینات سریع‌تر اثر می‌کند و به همین دلیل برای شرایط حاد و اورژانسی مثل حمله‌های شدید آسم، واکنش‌های آلرژیک یا التهاب‌های ناگهانی، یا حمله‌های حاد بیماری ام‌اس استفاده میشود.
- ظاهر: پودر سفید در ویال
- نحوه تزریق: تزریق وریدی (گاهی عضلانی)
- نامهای تجاری: سولو درول، سولوپردین
همه چیز درباره آمپول متیل پردنیزولون برای کمردرد
آمپول متیل پردنیزولون استات برای کمردردهایی که منشأ التهابی یا عصبی دارند (مانند بیرون‌زدگی دیسک، سیاتیک، تنگی کانال نخاعی) آن هم در شرایط خاص و با تجویز پزشک کاربرد دارد. تزریق این آمپول درمان قطعی نیست و باتوجه‌به اینکه دارای کورتون است، جز در موارد خاص توصیه نمیشود. کارکرد اصلی آمپول متیل پردنیزولون کاهش موقت درد و التهاب، برای ادامه روند درمان با فیزیوتراپی است.
برای مطالعه پاسخ هر کدام از سوالات زیر، لطفا روی عناوین ضربه بزنید.
برای کدام کمردردها مناسب است؟
آمپول متیل پردنیزولون یکی از رایج‌ترین آمپول‌های کمردرد است که بیشتر برای دردهایی موثر است که منشأ التهابی یا عصبی دارند مانند بیرون‌زدگی دیسک (هرنی دیسکال)، سیاتیک (دردی که از کمر به پا می‌کشد)، و تنگی کانال نخاعی. برای کمردردهای عضلانی ساده یا دردهایی که علت مکانیکی دارند، این تزریق توصیه نمیشود.
چطور اثر می‌گذارد؟
سازوکار اصلی آمپول متیل پردنیزولون، کاهش التهاب اطراف ریشه‌های عصبی ناشی از مشکلاتی مانند سیاتیک، تنگی کانال نخاعی یا بیرون‌زدگی دیسک است (منبع). این دارو با مهار موادی مثل سیتوکین‌ها و پروستاگلاندین‌ها که باعث التهاب و درد می‌شوند، تأثیر موقتی بر کاهش سریع درد و التهاب می‌گذارد. در انتخاب انواع آمپول برای درمان تنگی کانال نخاع، پزشکان گزینه‌هایی را توصیه می‌کنند که مؤثرترین روش‌های کاهش التهاب و تسکین درد را ارائه دهند.
چه زمانی اثر می‌گذارد؟
اثر آمپول معمولاً بین ۱ تا ۳ روز بعد از تزریق شروع میشود. برخی افراد کاهش درد را خیلی زودتر (حتی همان روز) احساس می‌کنند، اما در اکثر بیماران، اوج اثر طی ۱ تا ۲ هفته پس از تزریق دیده میشود.
چند جلسه لازم است؟
تعداد تزریق‌های آمپول متیل پردنیزولون برای کمردرد به شدت درد، علت اصلی (مثل دیسک یا سیاتیک) و واکنش بدن به درمان بستگی دارد. معمولاً در مواردی مانند بیرون‌زدگی دیسک یا سیاتیک خفیف تا متوسط، یک تزریق کافی است و فرد طی چند روز تا چند هفته بهبود پیدا می‌کند.
اما اگر علائم شدیدتر باشند یا درد مزمن‌تر شده باشد، ممکن است نیاز به ۲ تا حداکثر ۳ تزریق باشد که با فاصله ۲ تا ۴ هفته‌ای انجام می‌شوند.
چقدر تأثیر دارد؟
درباره تأثیر آمپول متیل پردنیزولون برای کمردرد ناشی از سیاتیک، یکی از مطالعات نشان می‌دهد که افراد در طول ۳ ماه بعد از تزریق، کاهش معنادار درد و بهبود قابل‌توجه عملکرد حرکتی و کیفیت زندگی را تجربه کردند. برای کمردرد ناشی از مشکلات دیسک کمر هم تزریق وریدی آمپول میتواند التهاب و فشار را کاهش دهد. نتایج یک مطالعه نشان می‌دهد که تزریق یک دوز بالا از این آمپول توانسته است بهطور قابلتوجهی باعث کاهش درد و بهبود عملکرد حرکتی در افراد دارای بیرون‌زدگی دیسک شود و این تأثیر حدود ۶ ماه ماندگاری داشته است.
نحوه تزریق آن چگونه است؟
آمپول متیل پردنیزولون برای کمردرد معمولاً به‌صورت تزریق در فضای اطراف نخاع (اپیدورال) انجام میشود و بیشتر برای دردهایی مثل سیاتیک، بیرون‌زدگی دیسک، یا تنگی کانال نخاعی استفاده میشود. البته تزریق وریدی هم در کاهش التهاب و تسکین درد کمر مؤثر است و استفاده از هر کدام از این دو روش، بسته به تشخیص پزشک، شرایط بیمار و علت کمردرد میتواند متفاوت باشد.
عوارض احتمالی آن چیست؟
تزریق متیل پردنیزولون برای کمردرد معمولاً بی‌خطر است، اما ممکن است بعضی عوارض خفیف یا نادر ایجاد شود. از عوارض شایع تزریق وریدی و اپیدورال می‌توان به درد خفیف در محل تزریق، قرمز شدن صورت، بالا رفتن موقت قند خون (مخصوصاً در افراد دیابتی)، یا سردرد اشاره کرد. این موارد معمولاً موقت هستند، اما اگر بعد از چندساعت برطرف نشدند یا تشدید شدند، باید به پزشک مراجعه کنید.
عوارض نادرتر ولی مهم‌تر در تزریق اپیدورال شامل عفونت، خونریزی، یا آسیب عصبی است، مخصوصاً اگر تزریق خیلی نزدیک به ریشه‌های عصبی انجام شود. البته درصورتی‌که تزریق توسط پزشک و در محیط استریل انجام شود، احتمال بروز این عوارض بسیار کم است.
کاربرد آمپول متیل پردنیزولون برای سایر بیماری‌ها
آمپول متیل پردنیزولون به‌عنوان یک کورتون که به کاهش التهاب و تسکین درد کمک می‌کند، کاربردهای گسترده و متنوعی دارد از جمله در زمینه دردهای مفصلی، مشکلات تنفسی و پوستی، و بیماری‌های خودایمنی.
باید توجه داشت که تزریق کورتون برای بسیاری از بیماری‌های زیر، فقط در موارد خاص و در صورت مؤثر نبودن سایر درمان‌های کم‌عوارض دیگر ممکن است توسط پزشک تجویز شود. به‌طورکلی تزریق کورتون بهویژه بیش از یک نوبت میتواند با عوارض همراه باشد.
در جدول زیر با دسته‌های بیماری که آمپول پردنیزولون برای آن‌ها کاربرد دارد، آشنا می‌شویم. برای دیدن تأثیر آمپول برای هر بیماری، روی نام آن ضربه بزنید.
| دردهای مفصلی، عضلانی و اسکلتی |
|---|
| گردن درد، دیسک گردن، زانودرد، خار پاشنه، نقرس (پادرد)، روماتیسم |
| مشکلات تنفسی و آلرژیک |
| حساسیت فصلی، سرفه‌های التهابی، گلودرد، سینوزیت |
| مشکلات پوستی و بافتی |
| ریزش مو سکه‌ای، ورم بینی، بعد از عمل بینی |
| دردهای سر و گوش |
| سردرد (میگرن)، گوش‌درد |
| بیماری خودایمنی |
| لوپوس، ام اس |
گردن درد
آمپول متیل پردنیزولون برای گردن دردهای شدید با درد تیرکشنده به بازو یا شانه، بی‌حسی یا ضعف عضلات گردن با منشأ التهابی تجویز میشود. این درد ممکن است به علت بیرون‌زدگی دیسک، تنگی کانال نخاعی، آرتروز گردن یا التهاب مفاصل فاست باشد. زمانی که درمان‌های ساده‌تری مانند فیزیوتراپی، داروهای خوراکی یا گردنبند طبی مؤثر نباشند، از این آمپول استفاده میشود.
آمپول متیل پردنیزولون برای گردن درد با کاهش التهاب اطراف عصب یا مفصل، درد را بهطور موقت کم می‌کند و حرکت گردن را بهبود می‌دهد، اما درمان قطعی و نهایی نیست. اثر آمپول ممکن است از چند ساعت تا چند هفته باقی بماند و تزریق معمولاً یک‌بار انجام میشود تا فرد بتواند سایر درمان‌ها را پیش ببرد. در صورت نیاز، حداکثر تا ۲–۳ بار دیگر با فاصله چند هفته تکرار میشود.
اگر گردن درد فرد حاد و ناشی از ضربه باشد، تزریق وریدی متیل پردنیزولون بهویژه در ۸ ساعت اول بعد از آسیب، میتواند به کاهش درد اولیه تا یک هفته کمک کند، اما اگر فرد گردن درد مزمن و با علائمی مثل تیر کشیدن به بازو یا بی‌حسی داشته باشد، تزریق اپیدورال متیل پردنیزولون میتواند تا یک سال باعث کاهش درد شود (منبع).
نحوه تزریق
این تزریق معمولاً به یکی از دو روش انجام میشود. تزریق اپیدورال گردنی برای کاهش التهاب اطراف نخاع و اعصاب، یا تزریق به مفاصل فاست برای کاهش درد آرتروزی. این کار توسط پزشک متخصص، در محیط استریل و معمولاً با کمک فلوروسکوپی انجام میشود. فرایند تزریق حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه زمان می‌برد و دره نقاهت خاصی ندارد اما فرد بهتر است تا ۴۸ ساعت از فعالیت شدید و رانندگی پرهیز کند.
عوارض احتمالی
هرچند این تزریق ایمن است، اما گاهی عوارض نادری دارد. یکی از آن‌ها خونریزی اپیدورال است که میتواند به نخاع فشار بیاورد و باعث درد شدید یا ضعف شود. در موارد نادر و در صورت تزریق توسط فرد غیرمتخصص، سوراخ‌شدن پرده نخاع هم ممکن است باعث نشت مایع مغزی-نخاعی و سردرد شدید شود.
گاهی تحریک موقتی عصب باعث درد یا گزگز تا ۴۸ ساعت میشود. تزریق سطحی هم ممکن است به نازک شدن پوست یا تغییر رنگ آن منجر شود.
توصیه‌هایی برای پیشگیری از عوارض
رعایت نکات ساده زیر میتواند به جلوگیری از بروز عوارض بعد از تزریق متیل پردنیزولون کمک کند.
- اگر داروی رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنید، با مشورت پزشک مصرف را قطع کنید.
- استفاده از تصویربرداری حین تزریق، دقت کار را بالا می‌برد.
- پس از تزریق، مایعات کافی بنوشید و حرکات ناگهانی نداشته باشید.
- بیشتر از ۲–۳ بار در سال تزریق نکنید.
- با فیزیوتراپی و اصلاح وضعیت گردن، فشار روی اعصاب کاهش می‌یابد و نیاز به تزریق مجدد کمتر میشود.
دیسک گردن
آمپول متیل پردنیزولون برای دیسک گردن روش نسبتا رایجی برای کاهش موقت درد، بهبود حرکت گردن، و آماده‌سازی فرد برای طی کردن روند اصلی درمان است. اگر دارودرمانی و فیزیوتراپی مؤثر نباشند، این آمپول تزریق میشود تا التهاب اطراف عصب را کاهش دهد و فشار روی عصب را کم کند. معمولاً چند ساعت بعد از تزریق، فرد اثر آن را تجربه می‌کند و تأثیر آن ممکن است از چند هفته تا چند ماه باقی بماند.
تزریق‌های مکرر برای دیسک گردن توصیه نمیشود، چراکه این تزریق فقط علائم را کنترل می‌کند و درمان اصلی بیرون‌زدگی دیسک نیست، و حتما باید با ورزش، اصلاح حالت نشستن و درمان‌های دیگر همراه باشد.
اثربخشی آمپول متیل پردنیزولون برای دیسک گردن، تا حد زیادی به شیوه تزریق بستگی دارد. بر اساس یک مطالعه بالینی معتبر، تزریق اپیدورال متیل پردنیزولون در فضای بین مهره‌های گردنی توانست گردن درد و مشکل عملکرد حرکتی را در حدود ۷۰-۸۰% بیماران، تا حدود یک‌دوم کاهش دهد و این تأثیر تا یک‌سال ماندگاری داشت. درحالی‌که تزریق عضلانی همین دوز از دارو فقط در ۱۲٪ افراد تا یک سال چنین تأثیری را به جا گذاشت.
نحوه تزریق
تزریق آمپول متیل پردنیزولون برای دیسک گردن به روش اپیدورال گردنی انجام میشود، یعنی دارو در فضای اطراف نخاع و ریشه عصب تزریق میشود. این کار توسط پزشک درد، متخصص مغز و اعصاب یا بیهوشی در شرایط کاملاً استریل و معمولاً با کمک دستگاه فلوروسکوپی انجام میشود تا سوزن دقیق در محل موردنظر قرار گیرد و به نخاع یا رگ‌های اصلی آسیبی نرسد. بهتر است تا ۴۸ ساعت، فعالیت شدیدی انجام نشود.
عوارض احتمالی
یکی از خطرات بسیار نادر، خونریزی در فضای اپیدورال است که میتواند به نخاع فشار وارد کرده و باعث درد شدید، ضعف یا حتی فلج شود، اما عوارض موقت و شایع، تحریک موقت عصب است که میتواند باعث درد یا گزگز بیشتر تا ۴۸ ساعت شود.
زانودرد
آمپول متیل پردنیزولون برای زانودرد معمولاً در بیماری‌های التهابی مانند آرتروز، روماتیسم مفصلی، نقرس یا بورسیت تجویز میشود. این آمپول زمانی استفاده میشود که فیزیوتراپی، دارودرمانی یا تزریق اسید هیالورونیک مؤثر نبوده‌اند. معمولاً چندساعت تا چند روز بعد از تزریق، اثر خود را نشان می‌دهد و بسته به دوز تزریقی و شدت درد، بهطور موقت یعنی از چند هفته تا چند ماه ماندگار است.
تزریق این آمپول در مورد آرتروز، التهاب پوشش مفصل را کاهش می‌دهد و در روماتیسم مفصلی، آسیب ناشی از حمله سیستم ایمنی به مفصل را مهار می‌کند. معمولاً تزریق یک‌بار انجام میشود، اما در صورت بازگشت علائم، آمپول متیل پردنیزولون برای زانودرد ممکن است ۲ تا ۳ بار در سال تکرار شود.
به‌طورکلی استفاده بیش‌ازحد ممکن است به مفصل آسیب بزند. این دارو درمان قطعی نیست و باید همراه با ورزش، کنترل وزن یا داروهای پایه مثل متوترکسات (در روماتیسم) استفاده شود.
آمپول متیل پردنیزولون برای کاهش درد و ناتوانی ناشی از آرتروز زانو با شدت متوسط میتواند بسیار مؤثر باشد. طبق نتایج یک مطالعه تزریق داخل‌مفصلی آمپول متیل پردنیزولون استات توانسته است درد و مشکل حرکتی زانو را در حدود ۷۰% از بیماران، در عرض ۴ هفته بهطور قابلتوجهی کاهش دهد و تأثیر تا ۶ ماه ادامه داشته است.
نحوه تزریق
این آمپول معمولاً به‌صورت تزریق مستقیم داخل مفصل زانو انجام میشود تا التهاب را در همان ناحیه کاهش دهد. تزریق توسط پزشک متخصص ارتوپد یا روماتولوژیست در محیط استریل و اغلب با کمک سونوگرافی انجام میشود تا سوزن به‌درستی در مفصل قرار گیرد و به بافت‌های اطراف آسیبی نرسد.
تزریق معمولاً از کناره داخلی یا بیرونی زانو انجام میشود و حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه طول می‌کشد.
البته در موارد خاص مثل درگیری چند مفصل، ممکن است تزریق عضلانی انجام شود.
عوارض احتمالی
از عوارض موقت تزریق آمپول متیل پردنیزولون در مفصل زانو می‌توان به درد پس از تزریق اشاره کرد که طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از تزریق ایجاد میشود و معمولاً به دلیل تحریک بافت است و خودبه‌خود برطرف میشود.
تزریق‌های مکرر به مفصل زانو توصیه نمیشود چراکه ممکن است به مرور زمان باعث آسیب به غضروف مفصل یا نازک شدن استخوان زیرین شود و نه‌تنها به بهبود کمک نکند، بلکه سرعت پیشرفت آرتروز را بیشتر کند.
خار پاشنه
آمپول متیل پردنیزولون برای خار پاشنه (همراه با التهاب فاسیای کف پا) زمانی تجویز میشود که پس از ۳ تا ۶ ماه انجام درمان‌های معمول مانند استراحت، فیزیوتراپی، کفش مناسب یا داروهای ضدالتهاب، درد و التهاب همچنان باقی‌مانده باشد. این تزریق بیشتر برای افرادی به کار می‌رود که درد شدیدی دارند و فعالیت‌های روزانه‌شان مختل شده است.
البته آمپول متیل پردنیزولون، خار پاشنه را از بین نمی‌برد بلکه فقط درد و التهاب را بهطور موقت و تا جایی کاهش می‌دهد که فرد بتواند درمان‌های اصلی یعنی انجام تمرینات کششی با کفش مناسب، فیزیوتراپی و حتی کاهش وزن را ادامه دهد.
معمولاً چند روز بعد از تزریق آمپول متیل پردنیزولون برای خار پاشنه، فرد کاهش درد را حس می‌کند و این اثر معمولاً از چند هفته تا چند ماه باقی می‌ماند.
تزریق آمپول متیل پردنیزولون میتواند در کاهش درد موقت خار مؤثر باشد، اما پایداری این اثر نسبت به روش‌های دیگر کمتر است. در یک مطالعه، تزریق یک دوز متیل پردنیزولون باعث کاهش درد خار پاشنه شد، ولی در مقایسه با تزریق PRP (پلاسمای غنی از پلاکت)، اثربخشی کمتری داشت و با عوارضی مانند عفونت همراه بود. در مطالعه‌ای دیگر، مقایسه تزریق متیل پردنیزولون با درمان شاک‌ویو نشان داد که نتایج شاک‌ویو در کوتاهمدت و بلندمدت بهتر و پایدارتر بود.
نحوه تزریق
آمپول متیل پردنیزولون مستقیماً به ناحیه التهاب در محل اتصال فاسیای کف پا به استخوان پاشنه تزریق میشود، البته برای آنکه خود تزریق دردناک نشود، با بی‌حسی موضعی (مثل لیدوکائین) ترکیب میشود. پزشک متخصص ارتوپد یا پا، معمولاً با کمک دستگاه سونوگرافی، محل دقیق تزریق را مشخص می‌کند تا به بافت‌های حساس اطراف مثل اعصاب یا چربیها آسیبی نرسد.
عوارض احتمالی
این تزریق اگر توسط فرد غیرمتخصص انجام شود، ممکن است در موارد نادر، باعث پارگی فاسیای کف پا شود که میتواند باعث درد ناگهانی و ناپایداری پا شود. همچنین، در برخی بیماران، چربی کف پا نازک میشود که باعث درد مزمن هنگام راه‌رفتن خواهد شد.
نقرس (پادرد)
آمپول متیل پردنیزولون برای حملات شدید نقرس، بهویژه وقتی درد و ورم شدید وجود دارد و دارودرمانی بی‌اثر است، تزریق میشود. این آمپول با کاهش واکنش سیستم ایمنی و مهار مواد التهابی، باعث کاهش موقتی درد و التهاب مفصل میشود و اثر آن معمولاً ظرف ۱۲ تا ۲۴ ساعت قابل‌مشاهده است.
البته یک تسکین موقت است و باید همراه با داروهای کاهش‌دهنده اسید اوریک استفاده شود. همچنین تزریق بیش از ۲ تا ۳ بار در سال به یک مفصل ممنوع است چراکه میتواند باعث تخریب غضروف، نکروز استخوان، یا تضعیف تاندون‌ها شود.
آمپول متیل پردنیزولون یک تسکین فوری برای حملات شدید نقرس محسوب میشود. یک مطالعه در این زمینه نشان داده است که تزریق آمپول متیل پردنیزولون عضلانی توانسته است ظرف چند روز، بهطور میانگین حدود ۳۶٪ از شدت درد بیماران را کاهش دهد و این اثر تا چند هفته باقی‌مانده است.
نحوه تزریق
آمپول متیل پردنیزولون برای نقرس میتواند به دو روش تزریق شود. داخل مفصلی (برای مفصل خاص مثل انگشت پا یا زانو) یا عضلانی (درصورت درگیری چند مفصل). در نوع داخل مفصلی، دارو مستقیماً به مفصل تزریق میشود.
در مواردی که چند مفصل درگیر هستند یا تزریق مستقیم ممکن نیست، تزریق عضلانی در عضله باسن انجام میشود و به‌طورکلی بر التهاب بدن اثر دارد. این روش سریع و کم‌درد است و معمولاً چند دقیقه طول می‌کشد. در هر دو مورد، پس از تزریق، بیمار باید تا ۴۸ ساعت مفصل را استراحت دهد و از فعالیت سنگین پرهیز کند.
عوارض احتمالی
تزریق آمپول متیل پردنیزولون برای نقرس، بسته به نحوه تزریق ممکن است عوارض مختلفی داشته باشد. در تزریق داخل مفصلی، اگر به‌درستی انجام نشود، ممکن است مفصل دچار عفونت (آرتریت عفونی) شود که با درد، قرمزی و تب همراه است. گاهی هم سوزش یا درد موقت پس از تزریق ایجاد میشود که معمولاً ظرف چند ساعت برطرف میشود.
اما در تزریق عضلانی، ممکن است بافت زیر پوست نازک یا دچار تغییر رنگ شود، مخصوصاً در صورت تکرار تزریق یا انتخاب محل نادرست (مثل شانه).
توصیه‌هایی برای پیشگیری از عوارض
رعایت نکات ساده زیر میتواند به جلوگیری از بروز عوارض بعد از تزریق متیل پردنیزولون کمک کند.
- تزریق حتماً باید در محیط استریل و توسط پزشک انجام شود.
- در صورت بروز علائمی مثل تب یا تورم مفصل، فوراً با پزشک مشورت کنید.
- برای کاهش درد بعد از تزریق، استراحت مفصل و گاهی استفاده از داروی کمکی مثل کلشی‌سین توصیه میشود.
- برای جلوگیری از آسیب پوستی، تزریق‌ها باید با فاصله مناسب (مثلاً هر ۶ تا ۱۲ هفته) انجام شوند.
- سعی کنید سطح اسید اوریک خون را با مصرف دارو و تغییر سبک زندگی کنترل کنید تا نیاز به تزریق مجدد وجود نداشته باشد.
روماتیسم
آمپول متیل پردنیزولون به کاهش موقت علائم شدید بیماری‌های روماتیسمی مانند انواع آرتریت‌ها کمک می‌کند. اثر این تزریق معمولاً چندساعت بعد خود را نشان می‌دهد و باعث تسکین دردهای مفصلی تا چند هفته الی چند ماه میشود، البته تزریق این آمپول یک درمان رایج نیست و فقط زمانی که درد، تورم یا التهاب مفصل چنان زیاد باشد که مسکن‌ها یا داروهای تعدیل‌کننده سیستم ایمنی کافی نباشند، تجویز میشود.
به‌طورکلی برای بیماری روماتیسم، آمپول متیل پردنیزولون باید همراه با داروهای پایه مثل متوترکسات تزریق شود تا هم عوارض تزریق مکرر کورتون را نداشته باشد و هم در درمان بیماری‌های روماتیسمی اثربخش باشد.
مطالعات گوناگونی که در زمینه تزریق آمپول تیل پردنیزولون برای بیماری‌های روماتیسمی انجام شده، به طور دقیق درصد اثربخشی این تزریق را نشان نداده است، این مطالعات به‌طورکلی نشان می‌دهند که تزریق وریدی چند دوز از این آمپول برای بیماران دارای آرتریت روماتوئید باعث کاهش معنادار درد مفاصل، بهبود قدرت دست و بهترشدن راه رفتن تا حدود ۳ ماه شده است. البته این آمپول نتوانسته است جلوی پیشرفت آسیب مفاصل را بگیرد.
نحوه تزریق
آمپول متیل پردنیزولون برای روماتیسم به سه روش تزریق میشود. داخل مفصل، عضلانی یا وریدی. برای التهاب موضعی مفاصل، تزریق مستقیم داخل مفصل (مثل زانو یا شانه) انجام میشود و دوز آن به‌اندازه مفصل بستگی دارد. برای مثال در آرتریت روماتوئید ممکن است هر ۱ تا ۵ هفته، به‌صورت عضلانی یا داخل مفصل تزریق شود.
در روش عضلانی، معمولاً به عضله باسن یا ران تزریق میشود. در موارد شدید، مانند لوپوس کلیوی، تزریق وریدی با دوزهای بالا و برای ۳ روز متوالی تجویز میشود.
تزریق آمپول متیل پردنیزولون در ناحیه شانه توصیه نمیشود چراکه ممکن است باعث نازک شدن پوست شود. در این موارد، ممکن است تزریق در باسن انجام شود تا از طریق کاهش کلی التهاب بدن، به بهبود آرتریت روماتوئید شانه کمک کند.
عوارض احتمالی
عوارض تزریق این آمپول برای روماتیسم به روش تزریق و شرایط بیمار بستگی دارد. در تزریق داخل مفصل، ممکن است پوست یا بافت زیر آن نازک شود یا مفصل دچار عفونت شود که با درد، قرمزی یا گرمی همراه است. در تزریق عضلانی، اگر درست انجام نشود ممکن است باعث فرورفتگی در محل تزریق شود. در روش وریدی، گاهی تغییر فشارخون، تپش قلب یا واکنش‌های حساسیتی دیده میشود.
به‌طورکلی تزریق بیش از ۲ تا ۳ بار در سال به یک مفصل ممنوع است چراکه میتواند باعث تخریب غضروف، نکروز استخوان، یا تضعیف تاندون‌ها شود.
حساسیت فصلی
آمپول متیل پردنیزولون برای حساسیت فصلی (رینیت آلرژیک) فقط در موارد شدید حساسیت، که داروهای معمول مثل آنتی‌هیستامین‌ها، اسپری بینی یا ایمونوتراپی نتوانند علائم را کنترل کنند، تجویز میشود. معمولاً یک تزریق در شروع فصل یا هنگام اوج علائم انجام میشود و میتواند به طور موقت، تا ۳–۴ هفته علائم را بهویژه گرفتگی بینی را بهبود دهد.
متیل پردنیزولون با تضعیف واکنش سیستم ایمنی به آلرژن‌هایی مثل گرده، علائمی مانند گرفتگی بینی، خارش و آبریزش بینی یا چشم را کاهش می‌دهد، البته این تأثیر موقت است و میتواند در کنار درمان‌هایی مثل ایمونوتراپی و برای اثربخشی بیشتر آن استفاده شود.
یکی از مطالعات نشان داده است که تزریق یک دوز عضلانی از آمپول متیل پردنیزولونبه افراد مبتلا به آلرژی فصلی باعث کاهش حدود ۲۴٪ از علائم ازجمله آبریزش بینی، گرفتگی بینی، عطسه، خارش بینی و چشم شده است. همچنین این افراد نیاز کمتری به مصرف آنتی‌هیستامین، قطره چشم و اسپری بینی داشته‌اند. این تزریق تک‌دوز، از روز اول تأثیر خود را نشان داده و تا حدود سه هفته ماندگار بوده است.
نحوه تزریق
برای بهبود علائم حساسیت فصلی شدید، نحوه تزریق متیل پردنیزولون، عضلانی است و محل‌های رایج تزریق، عضله باسن یا ران هستند چون جذب دارو در این نواحی بهتر انجام میشود.
پیش از تزریق، پزشک وضعیت سلامت بیمار را از نظر بیماری‌هایی مثل دیابت، مشکلات خونی یا عفونت بررسی می‌کند و بعد از تزریق هم بیمار باید حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه تحت‌نظر بماند تا واکنش احتمالی بدن بررسی شود.
عوارض احتمالی
شایع‌ترین عارضه تزریق عضلانی آمپول متیل پردنیزولون، درد یا حساسیت محل تزریق است که معمولاً در چند روز برطرف میشود. در بعضی از موارد، برخی بیماران در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول، تشدید موقتی علائم آلرژی را تجربه می‌کنند که اگر فرد در آن بازه زمانی زیر نظر پزشک باشد، مشکلی برای او ایجاد نمیشود.
سرفه‌های التهابی
آمپول متیل پردنیزولون برای سرفه‌های التهابی شدید و مزمن استفاده میشود که معمولاً در بیماری‌هایی مثل برونشیت غیرعفونی، سرفه بعد از ویروس، آسم با سرفه غالب یا آلرژی شدید بینی و راه‌های هوایی دیده شود. وقتی سرفه به داروهای معمول مثل اسپری یا شربت پاسخ نمی‌دهد و زندگی روزمره را مختل می‌کند، ممکن است این آمپول تجویز شود.
معمولاً بعد از تزریق یک دوز وریدی، این آمپول با کاهش موقت التهاب و تورم در مجاری تنفسی، سرفه و مخاط را کم می‌کند و تنفس را راحت‌تر می‌کند. باتوجه‌به شدت سرفه‌ها، تزریق یک یا دو دوز دیگر هم در ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد هم ممکن است لازم باشد.
برای حملات آسم و سرفه‌های التهابی ناشی از آن، تزریق وریدی آمپول متیل پردنیزولون هنگام مراجعه به اورژانس میتواند بسیار مؤثر باشد. مطالعه‌ای که روی بیماران مبتلا به آسم شدید انجام شده نشان می‌دهد که تزریق فوری این آمپول توانسته از بستری‌شدن افراد و تشدید آسم و مشکلات تنفسی جلوگیری کند. اثر این آمپول معمولاً ظرف چند ساعت آغاز میشود و به سرعت التهاب ریه، تنگی نفس و سرفه‌های التهابی ناشی از آسم را کاهش می‌دهد.
نحوه تزریق
تزریق این دارو به دو روش انجام میشود. وریدی یا عضلانی. در شرایط اورژانسی معمولاً روش وریدی استفاده میشود که در آن دارو با سرم ترکیب میشود و در مدت ۱۵ تا ۳۰ دقیقه وارد رگ بازو میشود، اما اگر رگ‌گیری دشوار باشد، یا اثربخشی آمپول از نظر زمانی زیاد فوریت نداشته باشد از روش عضلانی به ناحیه باسن یا بازو استفاده میشود.
عوارض احتمالی
آمپول متیل پردنیزولون برای سرفه‌های التهابی معمولاً عوارض خاصی ندارد و ممکن است در زمان تزریق وریدی باعث طعم فلزی موقت در دهان یا کمی افزایش سرفه شود که بعد از چندساعت معمولاً برطرف میشود. واکنش‌های آلرژیک به ترکیبات خاص دارو (مثل بنزیل الکل) نادر اما ممکن است اتفاق بیفتد.
ریزش مو سکه‌ای
متیل پردنیزولون بیشتر برای درمان آلوپسی آره‌آتا یا ریزش مو سکه‌ای (نوعی ریزش موی خودایمنی) استفاده میشود که سیستم ایمنی به اشتباه به فولیکول‌های مو حمله می‌کند و باعث ریزش مو میشود. این آمپول در موارد خفیف تا متوسط باعث رشد مو مجدد میشود، اما در انواع شدیدتر مثل آلوپسی توتالیس یا یونیورسالیس، تأثیر کمتری دارد.
دوره درمان معمولاً شامل ۳ تا ۶ تزریق موضعی با فاصله چندهفته‌ای، یا ۳ روز تزریق وریدی متوالی میشود.
یکی از مطالعات در زمینه تأثیر آمپول متیل پردنیزولون برای ریزش مو سکه‌ای نشان می‌دهد که تزریق این آمپول در سه دوره (با فاصله یک ماه) توانست باعث رویش مجدد بیش از ۵۰ درصد موی سر در حدود دو سوم از مراجعه‌کنندگان شد. با این حال، این درمان برای افرادی که دچار نوع گسترده‌تر آلوپسی مانند توتالیس (ریزش موی کامل سر)، یونیورسالیس (ریزش موی کل بدن) یا نوع اُفیازیک (ریزش مو در حاشیه سر) هستند، اثر قابلتوجهی نداشته است.
نحوه تزریق
نحوه تزریق متیل پردنیزولون برای ریزش مو سکه‌ای به دو روش تزریق وریدی در بیمارستان برای موارد شدید و تزریق مستقیم در پوست سر (داخل‌ضایعاتی) برای موارد خفیف‌تر انجام میشود. در روش وریدی، دارو در سرم حل شده و طی ۳۰ تا ۶۰ دقیقه از طریق رگ بازو وارد بدن میشود.
روش داخل‌ضایعاتی رایجتر است و با استفاده از سوزن نازک، مقدار کمی دارو به قسمت‌های طاس تزریق میشود. فاصله تزریق‌ها معمولاً ۱ تا ۲ سانتی‌متر است و قبل از آن ممکن است از بی‌حسی موضعی استفاده شود.
بعد از تزریق، نباید تا ۴۸ ساعت سر را شست‌وشو داد یا محل تزریق را دستکاری کرد.
عوارض احتمالی
در تزریق مستقیم در پوست سر، باتوجه‌به تکرار تزریق در طول ۳ تا ۶ هفته، ممکن است پوست نازک یا فرورفته شود یا رنگ آن تغییر کند. هم در تزریق وریدی و هم موضعی، در برخی موارد ریزش موی موقتی قبل از شروع رشد مجدد دیده میشود که میتواند طبیعی باشد.
از عوارض نادر تزریق موضعی می‌توان به عفونت در محل تزریق اشاره کرد که اگر تزریق توسط فرد متخصص انجام شود و نکات بهداشتی بعد از تزریق رعایت شود، می‌توان از آن پیشگیری کرد.
بعد از عمل بینی
تزریق آمپول متیل پردنیزولون بعد از عمل بینی (رینوپلاستی) یک تزریق روتین در همه رینوپلاستی‌ها نیست و بیشتر در جراحی‌های باز و پیچیده یا همراه با شکست استخوان بینی، برای کاهش تورم و کبودی اطراف چشم و بینی تجویز میشود.
این آمپول با کاهش واکنش التهابی و تجمع مایعات، به بهبود ظاهر صورت و کوتاه‌تر شدن دوران نقاهت کمک می‌کند. معمولاً یک دوز از طریق سرم بلافاصله بعد از عمل تزریق تا از کبودی شدید و ورم پیشگیری کند.
از آمپول متیل پردنیزولون برای کاهش ورم بینی در مواردی غیر از عمل جراحی، مثل آلرژی شدید (رینیت آلرژیک)، پولیپ بینی یا برخی بیماری‌های خودایمنی مانند گرانولوماتوز وگنر هم استفاده میشود.
این آمپول با کاهش التهاب و تورم، علائمی مثل گرفتگی بینی، فشار در صورت و سختی تنفس را کاهش می‌دهد.
نحوه تزریق
بعد از عمل بینی، تزریق متیل پردنیزولون معمولاً به‌صورت وریدی (از طریق رگ) همراه با سرم نمکی انجام میشود و حدود ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد. در بعضی موارد که تورم شدید باقی‌مانده، پزشک ممکن است دارو را به‌صورت تزریق موضعی (درون پوست بینی) انجام دهد. این روش بیشتر برای ناحیه بالای نوک بینی (سوپراتیپ) است و معمولاً از دوزهای پایین برای آن استفاده میشود.
تزریق موضعی باید توسط جراح و در شرایط استریل همراه با بی‌حسی موضعی انجام شود و بسته به پاسخ بدن، ممکن است ۱ تا ۴ بار تزریق انجام شود.
عوارض احتمالی
تزریق وریدی متیل پردنیزولون بعد از عمل بینی معمولاً با عارضه خاصی همراه نیست. تزریق موضعی هم درصورتی‌که ۱ یا ۲ بار انجام شود مسئله‌ای ایجاد نمی‌کند، اما در تزریق‌های بیش از ۲ بار مخصوصا در ناحیه سوپراتیپ (نوک بینی)، پوست ممکن است نازک یا فرورفته شود. به همین دلیل توصیه میشود تزریق به‌صورت وریدی انجام شود.
سردرد (میگرن)
متیل پردنیزولون برای تسکین سردردهای شدید مثل سردرد خوشه‌ای و میگرن‌های مقاوم (بیش از ۷۲ ساعت) استفاده میشود. این تزریق با کاهش التهاب و مهار مسیرهای درد، طی چندساعت اثر می‌کند و شدت و دفعات حملات را کمتر می‌کند. در میگرن‌های خفیف یا متوسط معمولاً نیازی به این تزریق نیست و درمان‌های ساده‌تری کفایت می‌کنند.
در سردرد خوشه‌ای، متیل پردنیزولون میتواند به‌صورت کوتاهمدت برای کنترل حملات مؤثر باشد و طی ۱ تا ۳ روز به‌صورت وریدی یا به‌صورت تزریق موضعی در ناحیه پشت سر (بلوک عصب اکسیپیتال) انجام شود.
این آمپول برای تسکین درد میگرن مؤثر است، اما پژوهش‌ها نشان می‌دهند که برای پیشگیری از حملات میگرنی، تزریق آمپول تأثیری ندارد. مطالعات دیگر نشان داده‌اند که تزریق زیرجلدی آمپول متیل پردنیزولون برای بیماران مبتلا به سردرد مزمن روزانه در ناحیه پشت سر و بالای ابرو باعث کاهش قابل‌توجه شدت سردرد در یک ماه در حدود ۶۰% بیماران شده است.
نحوه تزریق
برای درمان سردرد شدید یا میگرن مقاوم، متیل پردنیزولون بیشتر به‌صورت وریدی (IV) و با استفاده از سرم تزریق میشود، البته بنا بر تشخیص پزشک، در سردرد خوشه‌ای، گاهی دارو به‌صورت تزریق مستقیم به عصب پشت سر (بلوک اکسیپیتال) داده میشود.
بسته به واکنش بدن، تزریق ممکن است فقط یک‌بار یا چند جلسه در هفته انجام شود.
عوارض احتمالی
تزریق متیل پردنیزولون برای سردرد (میگرن) معمولاً عوارض خاصی ندارد. ممکن است هنگام تزریق وریدی، طعم فلزی در دهان حس شود یا در برخی بیماران میگرنی، سردرد به‌صورت موقت کمی تشدید شود. در تزریق مستقیم به عصب پشت سر هم ممکن است درد خفیف یا حساسیت در محل تزریق ایجاد شود که طبیعی و موقت است.
توصیه‌هایی برای پیشگیری از عوارض
برای پیشگیری از عوارض ناشی از تزریق متیل پردنیزولون برای سردرد یا میگرن، نکات زیر را رعایت کنید.
- تزریق را صبح انجام دهید و از عوامل محرک میگرن مثل نور زیاد دوری کنید.
- اگر محل تزریق دردناک شد، کمپرس سرد کمک‌کننده است.
- اگر سابقه حساسیت دارید، به پزشک بگویید تا برند مناسب‌تری تجویز کند.
- علائمی مثل سردرد شدید یا تورم محل تزریق را سریعاً گزارش کنید.
گوش‌درد
آمپول متیل پردنیزولون برای بهبود مشکلاتی مثل کاهش شنوایی ناگهانی، بیماری منییر یا التهاب گوش داخلی ناشی از مشکلات خودایمنی کاربرد دارد. این تزریق که معمولاً به‌صورت وریدی انجام میشود، دارو التهاب اطراف عصب شنوایی را کاهش می‌دهد و به بهبود کم‌شنوایی، وزوز گوش یا سرگیجه کمک می‌کند.
اثر درمانی آمپول معمولاً طی چند روز تا دو هفته پس از شروع تزریق‌ها (معمولاً ۳ تا ۴ جلسه با فاصله ۲–۳ روز) آغاز میشود و در بسیاری از موارد فقط تا چند ماه (گاهی تا ۳ ماه) پایدار باقی می‌ماند؛ البته این دارو درمان قطعی نیست، اما به روند بهبود کمک زیادی می‌کند.
مطالعات نشان می‌دهند که اگر تزریق متیل پردنیزولون برای مشکلات مربوط به گوش زودتر (در هفته اول تا دوم بعد از شروع علائم) انجام شود، نتایج بهتری دارد و شدت مشکلات شنوایی را کاهش می‌دهد. همچنین در مشکل «کاهش شنوایی ناگهانی» اگر درمان در ۲ تا ۴ هفته اول شروع شود، احتمال برگشت شنوایی تا حد زیادی افزایش پیدا می‌کند.
نحوه تزریق
برای درمان مشکلات گوش، متیل پردنیزولون هم میتواند به‌صورت وریدی و هم به‌صورت تزریق از طریق پرده گوش انجام میشود، البته تزریق از طریق پرده گوش به دلیل احتمال آسیب دائمی به پرده گوش، معمولاً توصیه نمیشود یا در موارد خاص توسط پزشک متخصص انجام میشود.
تزریق به‌صورت وریدی معمولا از طریق سرم و طی ۳۰ تا ۶۰ دقیقه در بیمارستان یا کلینیک انجام میشود. تعداد جلسات تزریق (معمولاً ۲ تا ۴ نوبت در هفته) به پاسخ بیمار بستگی دارد و در صورت بهبود، درمان ادامه پیدا می‌کند.
عوارض احتمالی
پس از تزریق داخل‌گوش، ممکن است فرد برای مدتی دچار سرگیجه، احساس مایع در گوش یا افت موقتی شنوایی شود که معمولاً طبیعی و گذراست. در موارد نادر، عفونت یا پارگی پرده گوش ممکن است اتفاق بیفتد. هنگام تزریق وریدی هم گاهی طعم فلزی در دهان احساس میشود.
توصیه‌هایی برای پیشگیری از عوارض
بیشتر عوارض تزریق متیل پردنیزولون برای مشکلات مربوط به گوش، خفیف و موقتی هستند و پس از چند روز از بین می‌روند، اما رعایت موارد زیر میتواند از بروز عوارض تا حدی پیشگیری کند.
- بعد از تزریق داخل‌گوش، آرام از جای خود بلند شوید و حرکات ناگهانی نداشته باشید.
- گوش را با گوش‌گیر ضدآب خشک نگه دارید.
- تا چند روز از دستکاری کردن گوش یا استفاده از گوش‌پاک‌کن پرهیز کنید.
- اگر طعم فلزی حس کردید، آب‌نبات بمکید.
- اگر سابقه عفونت گوش یا حساسیت دارویی دارید، حتماً به پزشک اطلاع دهید.
- در صورت مشاهده درد شدید یا کاهش شنوایی ناگهانی، سریعاً مراجعه کنید.
لوپوس
تزریق آمپول متیل پردنیزولون در زمان شدت‌یافتن علائم بیماری لوپوس مانند درد مفاصل، التهاب کلیه (نفریت لوپوسی) یا مشکلات عصبی شدیدتر استفاده میشود.
این آمپول با مهار بیش‌فعالی سیستم ایمنی، التهاب را کاهش می‌دهد و به طور موقت (تا چند ماه) علائم را کنترل می‌کند، اما درمان اصلی بیماری نیست. پزشک ممکن است تزریق روزانه طی ۳ تا ۵ روز را توصیه کند.
مطالعات بالینی نشان می‌دهند که در موارد خطرناک لوپوس مانند لوپوس مغزی یا خونریزی ریوی، آمپول متیل پردنیزولون تأثیر قابلتوجهی دارد و سریع اثر می‌گذارد. این دارو با مهار التهاب و سرکوب سریع سیستم ایمنی، توانسته در موارد زیادی علائم خطرناک را کنترل کند و جان بیماران را نجات دهد.
نحوه تزریق
برای بیماران لوپوس، تزریق آمپول متیل پردنیزولون بیشتر به‌صورت تزریق وریدی (IV) انجام میشود، یعنی از راه سرم وارد رگ بازو یا دست میشود. آمپول (مثل سولو-مدرول) با سرم نمکی مخلوط میشود و در مدت ۳۰ تا ۶۰ دقیقه آرام تزریق میشود.
عوارض احتمالی
برخی بیماران لوپوس هنگام مصرف متیل پردنیزولون ممکن است افزایش موقتی فشارخون یا قند خون را تجربه کنند، که در افرادی با درگیری کلیه (نفریت) بیشتر دیده میشود. گاهی هم طعم فلزی در دهان یا تورم به دلیل احتباس آب ایجاد میشود.
در موارد نادر هم واکنش حساسیتی به ترکیبات دارو (مثلاً مشتقات شیر در بعضی برندها) دیده شده است.
ام اس
آمپول متیل پردنیزولون برای ام اس، هنگام حملات ناگهانی ام‌اس تزریق میشود و میتواند فورا (طی چند ساعت) به کاهش التهاب در مغز و نخاع کمک کند. این آمپول درمان اصلی و قطعی ام‌اس نیست، اما در کنترل و کوتاه‌کردن مدت رلاپس مؤثر است و باعث بهبود سریع‌تر علائمی مثل ضعف، بی‌حسی یا مشکلات بینایی میشود.
در موارد شدید حملات ام اس، ممکن است برای ۳ تا ۵ روز و به‌صورت روزانه این آمپول به‌صورت وریدی تزریق شود، گاهی هم پس از آن داروهای خوراکی با دوز کمتر داده میشود.
اگرچه در بعضی از موارد حملات ام اس، پزشک ممکن است تزریق آمپول را تجویز کند، اما مطالعات نشان می‌دهند که در بسیاری از موارد و در شرایطی که فوریت نداشته باشد، تأثیر مصرف خوراکی متیل پردنیزولون با دوز بالا برای بیماران مبتلا به ام‌اس با تزریق وریدی آمپول یکسان است. برای مثال، نتایج یک تحقیق نشان داده است که ۶۵ درصد از افرادی که این دارو را به‌صورت قرص مصرف کرده بودند، بعد از ۸ هفته بهبودی قابلتوجهی در علائم و توانایی حرکتی خود داشتند.
نحوه تزریق
آمپول متیل پردنیزولون برای ام اس، به‌صورت وریدی (IV) انجام میشود، یعنی از راه سرم وارد رگ دست یا بازو میشود. تزریق ممکن است در بیمارستان، کلینیک یا با نظارت پرستار در منزل انجام شود. آمپول (که معمولاً به‌نام سولو-مدرول شناخته میشود) با سرم نمکی ترکیب میشود و در مدت ۳۰ تا ۶۰ دقیقه به‌آرامی تزریق میشود.
عوارض احتمالی
برخی بیماران هنگام تزریق متیل پردنیزولون دچار بی‌خوابی، تحریک‌پذیری یا طعم فلزی در دهان می‌شوند. برای پیشگیری از بی‌خوابی بهتر است تزریق صبح‌ها انجام شود و برای کاهش طعم فلزی، می‌توانید آب‌نبات بمکید. اما اگر سابقه حساسیت دارید یا درحال شیردهی هستید، حتماً به پزشک اطلاع دهید تا نوع و دوز مناسب برای شما تزریق شود.
۳ نکته‌ای که قبل از تزریق آمپول متیل پردنیزولون باید بدانید
در بخش قبلی، به مراقبت‌های بعد از تزریق برای هر بیماری اشاره کردیم. در این بخش به نکاتی می‌پردازیم که بهتر است قبل از تزریق آمپول متیل پردنیزولون در نظر بگیرید و رعایت کنید تا نتیجه بهتری از این تزریق بگیرید و از برخی از عوارض آن هم پیشگیری کنید.
1. با پزشک خود درباره شرایط پزشکی و داروهایتان صحبت کنید
متیل پردنیزولون میتواند با برخی بیماری‌ها یا داروها تداخل داشته باشد و باعث بروز عوارض جدی شود. به همین دلیل بسیار مهم است که پیش از انجام تزریق، تمام سوابق پزشکی و داروهایی که مصرف می‌کنید را به اطلاع پزشک برسانید.
افراد با شرایط زیر نباید آمپول متیل پردنیزولون را تزریق کنند.
- بیماران با عفونت‌های فعال درمان‌نشده (باکتریایی، ویروسی یا انگلی)
- افراد با سابقه زخم معده فعال یا خونریزی گوارشی اخیر
- بیماران با دیابت، فشارخون بالا یا نارسایی قلبی کنترل‌نشده
- کودکان یا نوزادان، مگر در موارد تشخیص پزشکی ضروری
- زنان باردار (بهویژه در سه‌ماهه اول) یا شیرده، مگر در موارد خاص با تشخیص پزشک
2. از وضعیت ایمنی تزریق مطمئن شوید
برخی از افراد تصور می‌کنند تزریق آمپول کورتون کار ساده‌ای است و افراد غیرحرفه‌ای در محیط‌های غیراستریل هم می‌توانند آن را انجام دهند! درحالی‌که محل و نوع تزریق آمپول متیل پردنیزولون تزریق برای بیماری‌های مختلف بسیار اهمیت دارد چراکه تزریق نادرست یا غیراستریل میتواند باعث درد بی‌مورد، عفونت یا حتی آسیب به محل یا بافت اطراف آن شود. بنابراین حتما تزریق را فقط توسط پزشک، پرستار، یا تکنسین آموزش‌دیده در محیط استریل (مانند کلینیک یا بیمارستان) انجام دهید.
3. رژیم غذایی و سبک زندگی را تنظیم کنید
متیل پردنیزولون میتواند باعث بروز عوارض گوارشی مانند حالت تهوع، افزایش اشتها، و همچنین افزایش وزن، تورم، یا بالا رفتن قند خون شود. به همین دلیل رعایت بعضی از نکات زیر برای اصلاح سبک زندگی و رژیم غذایی برای پیشگیری یا کنترل این عوارض اهمیت دارد.
- رژیم غذایی کم‌نمک و غنی از پتاسیم (مثل موز و اسفناج) را دنبال کنید، این کار به کاهش احتباس مایعات و تورم کمک می‌کند.
- از مصرف الکل، غذاهای تند، یا نوشیدنی‌های کافئینی (مانند قهوه) در روز تزریق پرهیز کنید، زیرا می‌توانند معده را تحریک کنند.
- اگر دیابت دارید، قند خون خود را مرتب چک کنید، زیرا این دارو میتواند قند خون را افزایش دهد.
عوارض تزریق آمپول متیل پردنیزولون
عوارض تزریق آمپول متیل پردنیزولون بیشتر از هر چیزی به دوز و دفعات تزریق بستگی دارد. متیل پردنیزولون به دلیل داشتن کورتون، درصورتی‌که در بلندمدت استفاده شود ممکن است بعضی از عوارض زیر را در پی داشته باشد (منبع).
افزایش وزن
آمپول متیل پردنیزولون در صورت تزریق مکرر، میتواند باعث تجمع سدیم و مایعات در بدن و در نتیجه تورم در اندام‌ها، بهویژه پاها و دست‌ها، و افزایش وزن میشود. البته این عارضه بیشتر در دوزهای بالا یا در استفاده طولانی‌مدت (بیش از چند هفته) ایجاد میشود. در استفاده کوتاهمدت (چند روز)، این عارضه معمولاً خفیف و موقتی است و جای نگرانی زیادی ندارد.
پیشگیری: مصرف رژیم غذایی کم‌نمک، محدودکردن مصرف مایعات طبق توصیه پزشک، و پایش وزن روزانه میتواند کمک‌کننده باشد. پزشک ممکن است دیورتیک‌ها (داروهای ادرارآور) را برای کاهش احتباس مایعات تجویز کند.
مشکلات گوارشی
از عوارض احتمالی استفاده طولانی‌مدت یا دوزهای بالای آمپول متیل پردنیزولون می‌توان به تحریک معده، حالت تهوع و افزایش اشتها اشاره کرد. این عارضه به دلیل افزایش تولید اسید معده و کاهش محافظت مخاط معده در اثر تزریق کورتیکواستروئیدها ممکن است ایجاد شود. البته برای اکثر بیماران در دوره‌های درمانی کوتاه (۱-۵ روز)، این عوارض خفیف و قابل‌کنترل هستند.
در افراد با سابقه زخم معده، گاستریت یا مصرف هم‌زمان داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (مانند ایبوپروفن)، خطر بروز این مشکلات جدی‌تر است، به همین دلیل پیش از تزریق باید سوابق پزشکی خود را با پزشک خود در میان بگذارید.
تضعیف سیستم ایمنی بدن
آمپول متیل پردنیزولون از طریق سرکوب سیستم ایمنی بدن به کاهش التهاب کمک می‌کند، اما این سازوکار میتواند بدن را مستعد عفونت‌های باکتریایی، ویروسی (مانند سرماخوردگی)، یا قارچی کند. در استفاده کوتاهمدت، احتمال بروز این عارضه پایین است، اما بیماران با دیابت، HIV، یا افرادی که برای مدت طولانی این آمپول را تزریق می‌کنند، بیشتر در معرض تضعیف سیستم ایمنی بدن قرار دارند.
سوالات متداول
آیا آمپول متیل پردنیزولون برای سرماخوردگی کاربرد دارد؟
خیر. این دارو به‌هیچ‌وجه برای درمان سرماخوردگی مناسب نیست، چون سرماخوردگی یک بیماری ویروسی است و متیل پردنیزولون که نوعی داروی ضدالتهاب قوی است، تأثیری بر ویروس‌ها ندارد. تزریق متیل پردنیزولون برای سرماخوردگی حتی ممکن است عملکرد سیستم ایمنی را کاهش دهد و خطرناک باشد.
آمپول دورو مدرول ۴۰ متیل پردنیزولون استات برای چیست؟
آمپول دورو مدرول که حاوی ۴۰ میلی‌گرم متیل پردنیزولون استات است، نوعی کورتون تزریقی است که برای کاهش درد و التهاب در بیماری‌هایی مانند آرتروز، سیاتیک، فتق دیسک، کمردرد مزمن، آلرژی شدید و بیماری‌های خودایمنی مثل لوپوس یا آسم مزمن استفاده میشود. اثر آن به‌صورت تدریجی ظاهر میشود و ممکن است چند روز تا چند هفته ادامه پیدا کند.
آمپول متیل پردنیزولون برای سینوزیت مؤثر است؟
استفاده از متیل پردنیزولون خوراکی بسیار رایجتر از آمپول است و این آمپول برای سینوزیت چندان تجویز نمیشود. مصرف شکل خوراکی این دارو در کنار آنتیبیوتیک میتواند علائمی مانند گرفتگی بینی، ترشحات پشت حلق و سرفه را بهطور قابلتوجهی کاهش دهد.
آمپول متیل پردنیزولون عضلانی است یا وریدی؟
بسته به نوع دارو، هر دو روش تزریق قابل‌استفاده است. متیل پردنیزولون استات باشد معمولاً به‌صورت عضلانی یا داخل مفصل انجام میشود و اثر آن آهسته‌تر و طولانی‌تر است. اما متیل پردنیزولون سدیم سوکسینات به‌صورت تزریق وریدی یا گاهی عضلانی استفاده میشود و تأثیر آن سریع‌تر ظاهر میشود.
نامهای تجاری آمپول متیل پردنیزولون در ایران چه هستند؟
در ایران، متیل پردنیزولون با نامهای تجاری مختلفی عرضه میشود. نامهای تجاری شناختهشده شامل دپو-مدرول (محصول شرکت فایزر)، دورو-مدرول، کورتامدرول، دپوکورتین، و متیل پردنیزولون کاسپین میشود. برخی از این محصولات ساخت داخل بوده و برخی وارداتی هستند.
نحوه تزریق آمپول متیل پردنیزولون استات ۴۰ برای کمردرد چگونه است؟
آمپول متیل پردنیزولون استات ۴۰ میلی‌گرم برای کمردرد معمولاً به دو روش تزریق میشود. عضلانی یا اپیدورال. در روش عضلانی، دارو به‌صورت عمیق در عضله باسن تزریق میشود و به‌تدریج جذب بدن شده و التهاب عمومی ناحیه کمر را کاهش می‌دهد. در روش اپیدورال، دارو مستقیماً به فضای اطراف نخاع تزریق میشود تا التهاب و فشار روی ریشه‌های عصبی (مانند عصب سیاتیک) کاهش یابد. تزریق حتما باید توسط پزشک انجام شود.
آیا آمپول متیل پردنیزولون چاقکننده است؟
بله. یکی از عوارض شناختهشده متیل پردنیزولون، بهویژه در مصرف بلندمدت، افزایش وزن است. این دارو باعث افزایش اشتها، تجمع مایعات در بدن و تغییر در متابولیسم چربیها و قند میشود. در نتیجه، ممکن است فرد در طول دوره درمان دچار افزایش وزن و تغییرات ظاهری شود. در مصرف کوتاهمدت، این اثر کمتر دیده میشود.
استفاده هم‌زمان آمپول متیل پردنیزولون و کتورولاک چه تأثیری دارد؟
هر دو دارو دارای اثر ضدالتهابی هستند و ممکن است در شرایط خاص برای کنترل التهاب شدید با هم استفاده شوند. اما مصرف هم‌زمان آن‌ها میتواند خطر زخم معده، خونریزی گوارشی یا تحریک معده را افزایش دهد، به‌خصوص اگر برای مدت طولانی ادامه یابد، به‌همین دلیل مصرف هم‌زمان این دو دارو توصیه نمیشود.
قیمت آمپول متیل پردنیزولون ۴۰ ایرانی و خارجی (سال ۱۴۰۴) چقدر است؟
قیمت آمپول متیل پردنیزولون استات ایرانی معمولاً حدود ۱۰ هزار تومان است و قیمت آمپول متیل پردنیزولون فایزر حدود ۱۴۰ هزار تومان در داروخانه‌ها عرضه میشود.
آیا آمپول متیل پردنیزولون درد دارد؟
تزریق این دارو میتواند در محل تزریق کمی درد، سوزش یا ناراحتی ایجاد کند، اما این واکنش‌ها معمولاً کوتاهمدت و خفیف هستند و با استفاده از تکنیک درست تزریق و ماساژ ملایم محل توسط پزشک، کاهش پیدا می‌کند
در برخی موارد، پزشک ممکن است از بی‌حسی موضعی برای کاهش ناراحتی استفاده کند.
آمپول متیل پردنیزولون ۵۰۰ برای چیست؟
دوز ۵۰۰ میلی‌گرم معمولاً برای شرایط شدید یا اورژانسی تجویز میشود. از جمله کاربردهای آن می‌توان به حملات حاد بیماری ام‌اس، تشدید ناگهانی لوپوس، شوک آلرژیک، آسم شدید یا آسیب‌های نخاعی اشاره کرد. این دوز به‌صورت وریدی تزریق میشود و اثر آن سریع است، معمولاً طی چند ساعت آغاز میشود.
آمپول متیل پردنیزولون استات در شیردهی یا بارداری مضر است؟
این دارو در دوران بارداری و شیردهی باید فقط در صورت ضرورت و با تجویز پزشک استفاده شود. در دوران بارداری، ممکن است برای جنین خطرات جدی داشته باشد و در دوران شیردهی، مقداری از دارو ممکن است وارد شیر مادر شود. بسیار مهم است که فرد قبل از تزریق، بارداری خود را به پزشک اطلاع دهد.
آیا آمپول متیل پردنیزولون یخچالی است؟
خیر. این دارو معمولاً باید در دمای اتاق، بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد نگهداری شود. قرار گرفتن آن در یخچال یا یخ‌زدگی میتواند به ترکیب دارو آسیب برساند. باید دور از نور مستقیم خورشید و رطوبت نگهداری شود و دستورالعمل درج‌شده روی بسته‌بندی رعایت شود.
آمپول متیل پردنیزولون برای کودکان ضرر ندارد؟
در کودکان، این دارو فقط با تجویز پزشک و دوز دقیق قابل‌استفاده است. در موارد خاص مانند آرتریت کودکان یا بیماری‌های خودایمنی ممکن است تجویز شود، اما مصرف بلندمدت میتواند باعث توقف رشد، کاهش تراکم استخوان و افزایش خطر عفونت شود. دوز دارو بر اساس وزن کودک و شدت بیماری تنظیم میشود.
مدت‌زمان تأثیر آمپول متیل پردنیزولون چقدر است؟
مدت تأثیر دارو به نوع و روش تزریق بستگی دارد. فرم استات (مانند دپو مدرول) که به‌صورت عضلانی یا داخل مفصل تزریق میشود، اثر تدریجی دارد و ممکن است تا ۱ تا ۴ هفته باقی بماند. فرم سدیم سوکسینات (مانند سولو مدرول) که وریدی تزریق میشود، طی چند ساعت اثر می‌گذارد اما معمولاً تا دو یا سه روز باقی می‌ماند.
