بهترین دارو، آمپول، پماد یا مواردی مانند ماساژ و ورزش، معمولاً یک نسخه قابل‌تجویز برای همه نیست و باتوجه‌به شرایط فرد، تجویز پزشک، علت درد سیاتیک و شدت آن (حاد یا مزمن) می‌تواند تا حدی با یکدیگر متفاوت باشد، با این حال بر اساس مطالعات و تجربیات پزشکی، می‌توان چند مورد از اثربخش‌ترین داروها، آمپول‌ها، پمادها، تمرینات ورزشی و روش‌های ماساژ برای تسکین درد سیاتیک را معرفی کرد.
بهترین داروها برای درد سیاتیک
انتخاب بهترین دارو برای درد سیاتیک به علت اصلی مشکل سیاتیک و مدت زمان آن (حاد یا مزمن) بستگی دارد. طبق یک مطالعه معتبر که به مقایسه میزان اثربخشی داروهای مختلف برای درد سیاتیک پرداخته است، کورتیکواستروئیدها برای سیاتیک حاد و گاباپنتین برای سیاتیک مزمن، داروهای مؤثرتری محسوب می‌شوند. درحالی‌که قرص‌های مسکن، ضدافسردگی و شل‌کننده عضلات تأثیر زیادی در تسکین فوری درد سیاتیک نداشته‌اند.
- سیاتیک حاد (کمتر از ۳ ماه): هدف اصلی از مصرف دارو تسکین قابل‌توجه درد آن در زمان کوتاه است، کورتیکواستروئیدها بهترین دارو برای درد سیاتیک حاد محسوب می‌شوند.
- سیاتیک مزمن (بیش از ۳ ماه): قرص گاباپنتین از دسته داروهای ضدتشنج، در کوتاه‌مدت اثر قابل‌توجهی در تسکین درد سیاتیک مزمن داشته است.
داروهای کورتیکواستروئید
کارکرد اصلی کورتیکواستروئیدها کاهش قابل‌توجه درد (درد کمر و درد پا) در زمان کوتاه است و یک مطالعه نشان داده که مصرف این داروها توانسته است تا حدود ۱۲% باعث کاهش درد در سیاتیک حاد شود که نسبت به سایر داروها اثربخشی بیشتری دارد.
قرص‌های کورتیکواستروئید با کاهش التهاب اطراف ریشه‌های عصبی در سیاتیک حاد (کمتر از ۳ ماه)، که اغلب به دلیل فتق دیسک یا فشار روی عصب ایجاد میشود، به تسکین درد کمک میکنند. از رایج‌ترین نمونه این داروها می‌توان به پردنیزولون و دگزامتازون اشاره کرد که بنا بر تشخیص پزشک، برای فرد تجویز می‌شوند.
عوارض
استفاده از قرص‌های کورتیکواستروئید، به‌ویژه برای طولانی‌مدت و در دوزهای بالا ممکن است عوارضی را با خود به همراه داشته باشد. در صورت بروز هر نوع علائم پس از مصرف، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
- ناراحتی گوارشی: این عارضه بیشتر در دوزهای بالا یا در افراد با سابقه زخم معده یا رفلاکس شایع است. داروهای کورتیکواستروئید با افزایش ترشح اسید معده و تحریک مخاط، میتوانند در بعضی موارد باعث سوزش معده، تهوع یا درد شکمی می‌شوند. مصرف قرص‌ها همراه با غذا احتمال بروز این عارضه را کم می‌کند.
- افزایش قند خون: این مشکل به‌ویژه در بیماران دیابتی یا در دوزهای بالا بیشتر دیده میشود. کورتیکواستروئیدها با کاهش حساسیت به انسولین، میتوانند باعث افزایش قند خون شوند.
- بی‌خوابی: این عارضه که شیوع کمی دارد، بیشتر در شروع درمان ممکن است ایجاد شود. تحریک سیستم عصبی مرکزی خواب را مختل می‌کند؛ به همین دلیل توصیه میشود در صورت تأیید پزشک، صبح‌ها یا ظهرها مصرف شود.
- افزایش فشارخون: بیشتر در درمان طولانی‌مدت و در افراد با فشارخون بالا یا بیماری قلبی ممکن است بروز پیدا کند. حفظ رژیم غذایی مناسب و کم‌نمک در مدت درمان می‌تواند از بروز این عارضه پیشگیری کند.
موارد منع مصرف
استفاده از کورتیکواستروئیدها در برخی شرایط به دلیل خطرات بالقوه ممنوع است. افرادی که دارای یکی از شرایط زیر هستند، به دلیل عوارض آن نباید از داروهای کورتیکواستروئید استفاده کنند.
- عفونت‌های فعال: مانند سل یا عفونت‌های قارچی سیستمیک
- دیابت کنترل‌نشده: به دلیل افزایش قند خون
- فشارخون بالای کنترل‌نشده: به دلیل تشدید احتباس مایعات
- زخم معده یا خونریزی گوارشی: به دلیل تشدید مشکلات گوارشی
- اختلالات روانی شدید: مانند روان‌پریشی، به دلیل تأثیر بر خلق‌وخو
گاباپنتین
درد سیاتیک مزمن (بیش از ۳ ماه) ناشی از تحریک مداوم ریشه‌های عصبی است و قرص گاباپنتین بهتر از بقیه داروها می‌تواند با کاهش فعالیت غیرطبیعی عصب‌ها، به تسکین درد کمر و پا کمک کند. یک مطالعه نشان داده که مصرف این قرص توانسته است تا ۲۶% باعث کاهش درد در سیاتیک مزمن شود.
البته قرص گاباپنتین درمان اصلی سیاتیک مزمن نیست و صرفا با مدیریت درد، کمک می‌کند تا فرد روند درمانی خود را از طریق تمرینات فیزیوتراپی و ورزش‌های اصلاحی طی کند.
عوارض
عوارض گاباپنتین در درمان سیاتیک مزمن معمولاً در افرادی که حساسیت گوارشی دارند، ابتدای درمان هستند یا دارو را در دوز بالا مصرف میکنند، ممکن است دیده شود.
- تغییرات گوارشی: تغییراتی مانند اسهال خفیف در اوایل درمان یا با دوزهای بالاتر ممکن است ایجاد شود. این تغییرات ممکن است به دلیل تحریک سیستم گوارشی یا تغییرات در متابولیسم بدن رخ دهد که بیشتر در افرادی با حساسیت گوارشی یا در مصرف هم‌زمان با سایر داروها دیده میشود.
- خواب‌آلودگی: اثر آرام‌بخش گاباپنتین بر سیستم عصبی مرکزی، به‌ویژه در هفته‌های اول، ممکن است در بعضی از افراد باعث کمی خواب‌آلودگی شود. بهتر است هنگام مصرف از رانندگی خودداری کنید.
- سرگیجه: کاهش فعالیت عصبی می‌تواند تعادل را به‌ویژه در افراد مسن یا با دوز بالا تا حدی دچار مشکل کند و سرگیجه خفیفی ایجاد کند.
- ادم محیطی (ورم اندام‌ها): احتباس مایعات، اغلب در پاها، به‌ویژه در دوزهای بالا ممکن است دیده شود.
موارد منع مصرف
در موارد زیر، مصرف گاباپنتین توصیه نمی‌شود. به همین دلیل اگر هرکدام از شرایط زیر را دارید، بهتر است قبل از مصرف به پزشک خود اطلاع دهید.
- نارسایی شدید کلیوی: گاباپنتین عمدتاً از طریق کلیه دفع میشود، بنابراین در بیماران با نارسایی شدید کلیوی، خطر تجمع دارو و مسمومیت (مانند خواب‌آلودگی شدید یا گیجی) بالاست.
- مصرف هم‌زمان الکل یا داروهای مهارکننده سیستم عصبی مرکزی: ترکیب الکل یا داروهای اپیوئیدی با گاباپنتین اثر آرام‌بخشی گاباپنتین را تشدید می‌کند و خطر خواب‌آلودگی شدید، سرگیجه، یا حتی سرکوب تنفسی را افزایش میدهند. به همین دلیل مصرف هم‌زمان این موارد با گاباپنتین ممنوع است.
بهترین آمپول‌ها برای درد سیاتیک
بهترین آمپول‌ها برای درد سیاتیک، به شدت و مدت زمان درد سیاتیک و البته علت اصلی آن بستگی دارد. هدف از تزریق آمپول برای سیاتیک حاد، کاهش درد فوری و مؤثر است و هدف از تزریق آمپول برای سیاتیک مزمن، ترمیم بافت یا تکمیل درمان است.
- سیاتیک حاد (کمتر از ۳ ماه): کارکرد اصلی آمپول برای سیاتیک حاد، کاهش فوری درد و التهاب برای ادامه تمرینات فیزیوتراپی است و آمپول‌های کورتیکواستروئید در این زمینه مؤثرتر هستند.
- سیاتیک مزمن (بیش از ۳ ماه): در مواردی که فرد دارودرمانی، آمپول کورتیکواستروئید و تمرینات فیزیوتراپی را امتحان کرده و جواب نگرفته باشد، تزریق‌های ترمیمی یا درمانی (اصطلاحا عمل بسته) بهترین گزینه‌ها هستند.
آمپول‌های تسکینی (برای سیاتیک حاد)
برای سیاتیک حاد، آمپول‌های تجویزی معمولاً شامل آمپول‌های ضدالتهاب استروئیدی و غیراستروئیدی، مسکن‌ها، و شل‌کننده‌های عضلات می‌شوند.
مطالعات زیادی برای مقایسه میزان اثربخشی هر دسته از این آمپول‌ها و تعیین بهترین مورد برای سیاتیک حاد انجام نشده است، اما باتوجه‌به خواص ضدالتهابی، و تسکین‌دهندگی فوری و قابل‌توجهی که آمپول‌های کورتیکواستروئید دارند، گزینه‌های مناسب و مؤثری برای درد سیاتیک حاد هستند به‌ویژه اگر در هفته‌های نخست تزریق انجام شود (منبع). البته این آمپول‌ها درمان نهایی نیستند و تأثیر بلندمدت ندارد.
کورتیکواستروئیدها
سازوکار اثرگذاری آمپول‌های کورتیکواستروئید، کاهش التهاب و تورم در اطراف عصب سیاتیک که از این طریق فشار روی عصب را کم میکنند و درد را به طور موقت تسکین میدهند. معمولاً در مرحله‌ای که درد سیاتیک شدید و حاد است و درمان‌های اولیه مثل داروهای خوراکی یا فیزیوتراپی کافی نبوده است، به‌صورت تزریق اپیدورال یا موضعی استفاده می‌شوند، البته تزریق اپیدورال اثربخشی بیشتری دارد (منبع).
تأثیر این آمپول‌ها موقت (از چند هفته تا ۳ ماه) است و از انواع آن می‌توان به آمپول تریامسینولون، متیل پردنیزولون، بتامتازون و دگزامتازون اشاره کرد که بنا بر تشخیص پزشک، برای فرد تجویز می‌شوند.
⚠️ عوارض
عوارض زیر معمولاً در افراد با بیماری زمینه‌ای، یا در صورت تزریق با دوز بالا و مکرر ممکن است بروز کند.
- افزایش قند خون و فشارخون: به‌ویژه در بیماران دیابتی یا افراد با فشارخون بالا.
- ضعف سیستم ایمنی و عفونت: سرکوب سیستم ایمنی و افزایش خطر عفونت در صورت تزریق مکرر.
- پوکی استخوان و ضعف عضلانی: کاهش تراکم استخوان و خطر آسیب به تاندون‌ها یا عضلات.
- اختلالات گوارشی: احتمال بروز ناراحتی گوارشی در صورت حساسیت گوارشی فرد و تزریق مکرر
🚫 موارد منع مصرف
در صورت داشتن یکی از شرایط زیر، تزریق آمپول‌های کورتیکواستروئید می‌تواند خطرناک و دارای عوارض باشد، به همین دلیل حتما هنگام تجویز پزشک، از شرایط خود به او اطلاع دهید.
- عفونت‌های فعال: در صورت وجود عفونت قارچی، باکتریایی یا ویروسی درمان‌نشده، استفاده ممنوع است.
- بارداری و شیردهی: مصرف در این دوران باید با احتیاط و تحت‌نظر پزشک باشد، چراکه ممکن است به جنین یا نوزاد آسیب برساند.
- بیماری‌های خاص: در بیماری‌هایی مانند دیابت کنترل‌نشده، گلوکوم، بیماری‌های قلبی یا کبدی شدید، مصرف باید با احتیاط یا ممنوع باشد.
آمپول‌های ترمیمی (برای سیاتیک مزمن)
برای سیاتیک مزمن، که درد و التهاب ناشی از آن بیش از ۳ ماه طول کشیده و فرد درمان‌هایی مانند فیزیوتراپی را انجام داده اما مؤثر نبوده است، از تزریق‌های ترمیمی استفاده میشود. این تزریق‌ها به شکل هدفمند و مستقیم در نواحی خاصی مانند فضای اپیدورال یا اطراف عصب انجام می‌شوند تا فشار روی عصب و در نتیجه درد و مشکلات حرکتی را کاهش دهد.
تزریق کودال لایزیز
معمولاً زمانی استفاده میشود که درد سیاتیک ناشی از مشکلات دیسک کمر مثل ساییدگی یا بیرون‌زدگی دیسک باشد از تزریق اپیدورال کودال استفاده میشود. این روش کمک می‌کند تا التهاب اطراف عصب سیاتیک کاهش پیدا کند و فشار روی عصب کمتر شود، در نتیجه درد بیمار کاهش پیدا می‌کند. برخی مطالعات نشان میدهند که اثربخشی تزریق کودال لایزیز تا ۶ ماه بعد از تزریق ماندگاری دارد.
💉 نحوه تزریق: در این روش، بیمار به حالت درازکش روی شکم یا پهلو قرار می‌گیرد و پس از بی‌حسی موضعی، یک سوزن نازک وارد فضای اطراف نخاع در قسمت پایین کمر میشود. سپس ترکیبی از محلول‌های بی‌حس‌کننده و داروی ضدالتهاب به آن محل تزریق میشود و فرد همان روز مرخص میشود.
تزریق اپیدورال کودال می‌تواند باعث کاهش قابل‌توجه درد و بهبود عملکرد بیماران مبتلا به سیاتیک مزمن شود. برای نمونه، یک مطالعه نشان داده که در حدود ۹۲ درصد بیماران حدود سه هفته بعد از تزریق، درد کمر به طور کامل تسکین یافته و زندگی روزمره‌شان راحت‌تر شده بود. همچنین این اثربخشی در حدود ۸۶ درصد از افراد، بعد از شش ماه هم ماندگار بود و افراد همچنان از نتیجه تزریق راضی بودند.
بلوک عصبی
هدف از بلوک عصبی ریشه، مسدودکردن پیام‌های درد و کاهش تحریک ریشه عصبی با تزریق ترکیبی از کورتیکواستروئیدها و بی‌حسی موضعی در فضای اپیدورال اطراف عصب آسیب‌دیده است. این تزریق با کاهش التهاب و افزایش جریان خون در ناحیه، فشار روی عصب را کم می‌کند و می‌تواند باعث کاهش درد در زمان کوتاهی شود.
💉 نحوه تزریق: بلوک عصبی معمولاً با استفاده از تصویربرداری (مثل فلوروسکوپی یا سونوگرافی) انجام میشود تا سوزن به‌طور دقیق در محل مورد نظر قرار گیرد. تزریق در اتاق عمل انجام میشود و معمولا بیمار همان روز پس از تزریق مرخص میشود.
بلوک عصبی برای درد سیاتیک از جمله روش‌های مؤثر و با اثربخشی سریع محسوب میشود. نتایج یک مطالعه نشان داده است که حدود ۷۵ درصد از بیماران پس از ۱۵ دقیقه و ۸۵ درصد از افراد پس از دو هفته کاهش درد داشتند. میزان کاهش درد هم بسته به اینکه ماه تزریق‌شده به کدام بخش از ریشه عصب تزریق شود، توانسته بین ۳۰ تا ۶۰ درصد باعث کاهش درد شود.
تزریق اوزون (اوزون تراپی)
برای مواردی که درد سیاتیک ناشی از بیرون‌زدگی دیسک است، تزریق اوزون می‌تواند مؤثر باشد. اوزون تراپی، هم از طریق کاهش حجم دیسک و هم به دلیل اثر ضدالتهابی که دارد، یکی از روش‌های درمانی مؤثر برای درد سیاتیک مزمن به شمار می‌آید. ماده اوزون مواد ژلاتینی داخل دیسک را تجزیه می‌کند و با کاهش آب آن، حجم دیسک را کم می‌کند و فشار بر عصب را کاهش می‌دهد (منبع).
💉 نحوه تزریق: تزریق اوزون به‌صورت سرپایی و بدون نیاز به بیهوشی یا تصویربرداری انجام میشود. در هر جلسه، مخلوطی از اکسیژن و اوزون با استفاده از سوزن ظریف، در عضلات کمر تزریق میشود و پس از تزریق، محل به‌آرامی ماساژ داده میشود تا گاز در بافت عضلانی به‌خوبی پخش شود. برای سیاتیک، معمولاً ۱۲ جلسه تزریق انجام میشود.
تزریق اوزون یکی از روش‌های مؤثر برای تسکین درد و بهبود عملکرد حرکتی است. یکی از مطالعات نشان می‌دهد حدود ۸۰ درصد از بیماران بعد از پایان دوره اوزون تراپی، حدود ۴۰ درصد کاهش درد و ۲۶ درصد کاهش ناتوانی را تجربه کردند و راحت‌تر می‌توانستند فعالیت‌های روزمره را انجام دهند. همچنین نتایج مثبت این درمان تا ۶ ماه بعد از تزریق ادامه داشت.
بهترین پمادها برای درد سیاتیک
هیچ پماد مشخصی را نمی‌توان به‌عنوان بهترین پماد برای درد سیاتیک درنظر گرفت، چراکه تحقیقات بسیار محدودی روی تأثیر پماد و کرم بر تسکین دردهای عصبی ناشی از سیاتیک انجام شده است. به‌طورکلی پمادهای پیروکسیکام، دیکلوفناک و کپسایسین به دلیل ترکیبات ضدالتهابی که دارند میتوانند به طور موقت و محدود در کاهش التهاب و درد موضعی مؤثر باشند.
پماد چقدر برای کاهش درد سیاتیک مؤثر است؟
اثربخشی پمادها برای سیاتیک به‌طور خاص در مطالعات تأیید نشده است، چراکه درد سیاتیک معمولاً ناشی از فشار روی ریشه‌های عصبی در عمق کمر است و پمادها و کرم‌ها برای دردهای موضعی با التهاب مناسب هستند نه دردهای عصبی عمیق.
پماد پیروکسیکام
پماد پیروکسیکام حاوی ماده فعال پیروکسیکام است که یک داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی موضعی محسوب میشود. این پماد معمولاً برای دردها و گرفتگی‌های عضلانی استفاده میشود.
بااین‌حال، برای سیاتیک که دردی عمیق و عصبی است، اثربخشی آن محدود است، چراکه نمی‌تواند به‌طور مستقیم به ریشه‌های عصبی تحت‌فشار در ستون فقرات دسترسی پیدا کند. این پماد ممکن است به‌طور موقت با کاهش التهاب در عضلات یا بافت‌های اطراف ناحیه کمر، تسکین خفیفی ایجاد کند.
ژل دیکلوفناک
ژل دیکلوفناک حاوی دیکلوفناک سدیم، یک داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی است که به‌صورت موضعی برای کاهش التهاب و درد در دردهای عضلانی-اسکلتی، مانند کشیدگی‌ها یا التهاب مفاصل استفاده میشود.
ژل دیکلوفناک موضعی ممکن است با کاهش التهاب در عضلات یا بافت‌های نرم اطراف ناحیه کمر یا باسن، به‌طور موقت علائم سیاتیک را تسکین دهد، اما تأثیری بر درد عصبی عمیق ناشی از فشار بر عصب سیاتیک ندارد.
پماد کپسایسین
پماد کپسایسین حاوی کپسایسین، ماده‌ای است که از فلفل چیلی استخراج میشود و به‌عنوان یک عامل ضددرد موضعی عمل می‌کند. در مورد سیاتیک، این پماد ممکن است با ایجاد حس گرما و کاهش حساسیت در ناحیه دردناک (مانند باسن یا پشت ران) به‌طور موقت تسکین ایجاد کند، اما اثربخشی آن برای درد عمیق عصبی محدود است.
به‌طورکلی کپسایسین با تحریک و سپس کاهش حساسیت گیرنده‌های درد در پوست عمل می‌کند و برای تسکین موضعی دردهای عصبی سطحی و دردهای عضلانی-اسکلتی می‌تواند به طور موقت مؤثر باشد.
بهترین تمرینات ورزشی برای درد سیاتیک+فیلم
مناسب‌ترین ورزش‌ها برای درد سیاتیک معمولاً شامل تمرینات کم‌فشار، کششی و تقویتی می‌شوند. این نوع ورزش‌ها بدون ایجاد فشار زیاد به ناحیه عصب سیاتیک، میتوانند به بهبود انعطافپذیری و تقویت عضلات حمایت‌کننده ستون فقرات، و در نتیجه کاهش فشار و درد کمک کنند.
تمرینات زیر با شل کردن عضلات سفت، تقویت عضلات حمایت‌کننده و کاهش التهاب، به‌طور غیرمستقیم فشار روی عصب را کم میکنند.
انتخاب ورزش برای درد سیاتیک، به شرایط جسمانی فرد، شدت درد و نوع آسیب بستگی دارد و حتما باید توسط پزشک و فیزیوتراپیست انجام شود. در غیر این صورت می‌تواند منجر به تشدید درد یا ایجاد آسیب جدید شود.
پل باسن
این تمرین عضلات گلوتئال (باسن) و پایین کمر را تقویت می‌کند که از فشار روی عصب سیاتیک کم می‌کند. با قوی‌تر شدن این عضلات، ستون فقرات بهتر حمایت میشود و درد کمتر میشود.
نحوه انجام
- به پشت دراز بکشید، زانوها خم و پاها روی زمین به عرض باسن قرار گیرد.
- عضلات شکم را سفت کنید و باسن را به‌آرامی بالا بیاورید تا بدن از سر تا زانو خط صاف ایجاد کند.
- ۵ تا ۳۰ ثانیه نگه دارید، سپس پایین بیاورید.
کشیدن زانو به سینه
این کشش باعث باز شدن فضای بین مهره‌های کمری و کاهش فشار روی عصب سیاتیک میشود. همچنین انعطافپذیری پایین کمر را افزایش می‌دهد و اسپاسم عضلات را کم می‌کند.
نحوه انجام
- به پشت دراز بکشید.
- یکی از زانوها را به‌آرامی به سمت سینه بکشید تا کشش ملایمی در پایین کمر و باسن احساس شود.
- ۵ تا ۳۰ ثانیه نگه دارید و سپس پایین بیاورید.
حرکت صدفی
تمرکز این حرکت روی تقویت عضلات بازکننده باسن است که به تثبیت مفصل لگن کمک می‌کند. این تثبیت باعث کاهش کشیدگی و التهاب عصب سیاتیک میشود.
نحوه انجام
- به پهلو بخوابید، زانوها خم، پاها روی هم.
- عضلات شکم را سفت کنید و زانوی بالایی را به‌آرامی بالا ببرید و پاها را مثل باز شدن صدف باز کنید.
- ۵ تا ۳۰ ثانیه نگه دارید و سپس پایین بیاورید.
پرنده-سگ
این تمرین تعادل عضلات کمر و شکم را بهبود می‌دهد و از انحراف ستون فقرات جلوگیری می‌کند. حفظ تعادل و ثبات کمر، فشار روی عصب سیاتیک را کاهش می‌دهد.
نحوه انجام
- روی دست‌ها و زانوها قرار بگیرید، دست‌ها زیر شانه و زانوها زیر باسن باشد.
- عضلات شکم را سفت کنید.
- یک دست و پای مقابل را هم‌زمان یا جداگانه صاف کنید و به عقب و جلو بکشید. بدن باید صاف باشد.
- چند ثانیه نگه دارید و سپس پایین بیاورید.
کشش کبرا
کشش ملایم ستون فقرات در این حرکت به افزایش انعطاف و کاهش سفتی پایین کمر کمک می‌کند. با باز کردن فضای جلوی ستون فقرات، فشار روی عصب سیاتیک کمتر میشود.
نحوه انجام
- روی شکم دراز بکشید، دست‌ها زیر شانه‌ها باشند.
- به‌آرامی دست‌ها را صاف کنید و سر، سینه و شانه‌ها را بالا بیاورید، عضلات شکم و پاها را سفت کنید.
- ۳۰ ثانیه نگه دارید و سپس پایین بیاورید.
کشش وضعیت کودک
این حالت باعث آرامش عضلات پایین کمر و باسن میشود و تنش و التهاب اطراف عصب سیاتیک را کاهش می‌دهد. همچنین باعث بهبود جریان خون در ناحیه درد میشود.
نحوه انجام
- روی دست‌ها و زانوها قرار بگیرید.
- زانوها را به هم نزدیک کنید و به‌آرامی باسن را به سمت پاشنه‌ها پایین ببرید، پیشانی روی زمین استراحت کند. بازوها را کشیده یا کنار بدن قرار دهید.
- ۵ دقیقه یا بیشتر نگه دارید و نفس عمیق بکشید.
بهترین روش‌های ماساژ برای درد سیاتیک
ماساژ مؤثر و مفید برای درد سیاتیک معمولاً ترکیبی از تکنیک‌های هدفمندی است که روی عضلات تحت‌تأثیر مانند ستون فقرات کمری، لگن، ران و ساق پا متمرکز است.
شاید نتوان چند روش ماساژ را به‌عنوان «بهترین روش ماساژ سیاتیک» معرفی کرد اما با توجه به نقاطی از کمر و پا که نیاز به تقویت و بهبود انعطاف دارند، می‌توان ۵ روش ماساژ زیر را به‌عنوان ماساژهای مؤثر برای بهبود انعطاف و کاهش درد سیاتیک اشاره کرد. البته ماساژ حتما باید بعد از شورت با پزشک و توسط ماساژدرمانگر حرفه‌ای و دارای مدرک تخصصی انجام شود.
ماساژ چقدر برای کاهش درد سیاتیک مؤثر است؟
ماساژ منظم چه با پمادهای حاوی مواد ضدالتهاب و چه با روغن‌های گیاهی، اگر توسط ماساژدرمانگر حرفه‌ای و متخصص انجام شود، می‌تواند تا حدی به بهبود عملکرد حرکتی و تسکین درد کمک کند. همان‌طور که یک مطالعه نشان می‌دهد ماساژ درمانی به‌صورت هفتگی و طی ۱۰ هفته توانسته است باعث کاهش قابل‌توجه شدت درد و افزایش دامنه حرکتی در افراد دارای سیاتیک شود.
ماساژ بافت عمیق
ماساژ بافت عمیق با استفاده از فشارهای عمیق و آهسته روی لایه‌های عمیق‌تر عضلات و بافت‌های همبند انجام میشود. درمانگر از انگشتان، مشت‌ها، آرنج، یا حتی ساعد برای اعمال فشار روی نواحی خاصی از بدن که دچار تنش یا گرفتگی هستند، استفاده می‌کند. حرکات ماساژ شامل فشارهای عمیق و کشش‌های آهسته است که به آزادسازی گره‌های عضلانی و بهبود جریان خون کمک می‌کند.
🟢 چطور تأثیر می‌گذارد؟
درد سیاتیک معمولاً به دلیل فشار روی عصب سیاتیک ناشی از تنش عضلانی، التهاب، یا فشردگی در ناحیه کمر و باسن ایجاد میشود. ماساژ بافت عمیق، به شل‌شدن عضلاتی مانند عضله گلابی‌شکل (پریفورمیس) که در اثر فشار عصب سیاتیک سفت شده‌اند، کمک می‌کند.
ماساژ سوئدی
ماساژ سوئدی با حرکات نرم، طولانی، و روان روی سطح پوست انجام میشود. درمانگر از تکنیک‌هایی مانند مالش، نوازش، ورز دادن، و ضربات ملایم استفاده می‌کند. این روش معمولاً با روغن یا لوسیون برای کاهش اصطکاک انجام میشود و هدف آن تحریک لایه‌های سطحی عضلات و بهبود جریان خون است.
🟢 چطور تأثیر می‌گذارد؟
این ماساژ با افزایش گردش خون در ناحیه کمر و پاها، به کاهش التهاب و تنش در عضلاتی که ممکن است عصب سیاتیک را تحت‌فشار قرار دهند، کمک می‌کند. همچنین، آرامش کلی بدن که از این ماساژ حاصل میشود، می‌تواند استرس را کاهش دهد، که خود استرس گاهی باعث تشدید درد سیاتیک میشود. این روش برای افرادی که به فشارهای عمیق حساس هستند، گزینه‌ای ملایم‌تر است.
ماساژ عصبی-عضلانی
این ماساژ بر نقاط خاصی از عضلات که دچار گرفتگی یا گره‌های عضلانی (نقاط ماشه‌ای) هستند، تمرکز دارد. درمانگر با استفاده از فشارهای متمرکز و تکنیک‌های اصطکاکی، گرفتگی این نقاط را کاهش می‌دهد. ماساژ عصبی-عضلانی از فشار عمیق، حرکات مالشی، و گاهی کشش است که به‌طور خاص روی عضلات مرتبط با عصب سیاتیک کار می‌کند.
🟢 چطور تأثیر می‌گذارد؟
گره‌های عضلانی در نواحی مانند باسن یا کمر میتوانند عصب سیاتیک را تحریک کنند. ماساژ عصبی-عضلانی با آزادسازی این گره‌ها و کاهش تنش در عضلات اطراف عصب، فشار روی عصب سیاتیک را کاهش می‌دهد. این روش همچنین به بهبود تعادل عضلانی و کاهش اسپاسم‌های عضلانی کمک می‌کند.
رهاسازی فاشیای عضلانی
این تکنیک روی بافت میوفاشیال (لایه‌ای نازک که عضلات را احاطه کرده و حمایت می‌کند) تمرکز دارد. هدف درمانگر از اعمال فشار ملایم و کشش‌های مداوم، آزاد کردن بافت است. این روش از طریق حرکات آهسته و پیوسته انجام میشود که گاهی برای چند دقیقه روی یک ناحیه متمرکز میشود تا بافت آن ناحیه نرم و انعطاف‌پذیر شود.
🟢 چطور تأثیر می‌گذارد؟
بافت میوفاشیال سفت‌شده می‌تواند عصب سیاتیک را تحت‌فشار قرار دهد یا باعث محدودیت حرکتی شود. آزادسازی میوفاشیال با شل کردن این بافت‌ها، به کاهش فشار روی عصب و بهبود انعطافپذیری عضلات کمک می‌کند. این روش به‌ویژه برای افرادی که خشکی مزمن در ناحیه کمر یا باسن دارند، مفید است.
ماساژ سنگ داغ
در روش ماساژ سنگ داغ، سنگ‌های صاف و گرم‌شده (معمولاً بازالت) روی نقاط خاصی از بدن مانند کمر، باسن، یا پاها قرار می‌گیرند و ماساژدرمانگر ممکن است با حرکات ماساژ سوئدی، بدن را ماساژ دهد. تأثیر اصلی گرمای سنگ‌ها، شل‌شدن عضلات، افزایش جریان خون و تسکین درد است.
🟢 چطور تأثیر می‌گذارد؟
گرمای سنگ‌ها به شل‌شدن عضلات سفت‌شده در ناحیه کمر و باسن کمک می‌کند، که می‌تواند فشار روی عصب سیاتیک را کاهش دهد. این روش همچنین با ایجاد آرامش عمیق، به کاهش استرس و تنش کلی بدن کمک می‌کند، که می‌تواند به‌طور غیرمستقیم درد سیاتیک را تسکین دهد.
سوالات متداول
بهترین دارو طب سنتی برای گرفتگی رگ سیاتیک کدام است؟
در طب سنتی، استفاده از ترکیباتی مانند زردچوبه (کورکومین)، زنجبیل و روغن‌های گیاهی گرم (مثل روغن سیاه‌دانه یا روغن زیتون) برای کاهش التهاب و تسکین درد پیشنهاد میشود. مطالعات نشان دادهاند که کورکومین خاصیت ضدالتهابی دارد، ولی اثربخشی آن به اندازه داروهای مدرن نیست و نباید جایگزین درمان پزشکی شود.
کدام ورزش برای درد سیاتیک پای راست مفید است؟
ورزشهایی که عضلات کمر، لگن و باسن را تقویت یا کشش میدهند مثل حرکت پل باسن، کشش زانو به سینه و پرنده-سگ میتوانند برای بهبود انعطاف و تسکین درد مفید باشند. البته انجام هر تمرین ورزشی نیازمند تأیید پزشک و فیزیوتراپیست است.
آیا نرمش برای درد سیاتیک مؤثر است؟
بله، نرمش منظم و سبک یکی از مؤثرترین راهها برای کاهش درد سیاتیک است و به طور کلی تمرینات سبک باعث افزایش جریان خون، کاهش التهاب، بهبود انعطافپذیری و پیشگیری از خشکی یا اسپاسم عضلات اطراف عصب سیاتیک میشود. البته باید از حرکاتی که درد را تشدید میکنند پرهیز کرد.
آیا تزریق سلولهای بنیادی برای سیاتیک مؤثر است؟
تزریق سلولهای بنیادی برای درمان سیاتیک هنوز در مرحله تحقیقاتی است. برخی مطالعات اولیه نشان دادهاند که ممکن است در بازسازی بافت دیسک یا کاهش التهاب مؤثر باشد، اما هنوز تأیید علمی و کلینیکی گسترده برای استفاده روتین آن وجود ندارد.
